کیخسرو چنگلوایی عصر دوشنبه در نشست بررسی راهکارهای علاج بخشی سد گتوند علیا که در معاونت عمرانی استانداری خوزستان برگزار شد، اظهار کرد: سد گتوند در طول دوره بهره برداری حداقل ۶۰۰ میلیارد تومان به کشاورزی این استان خسارت وارد کرده است.
وی با بیان اینکه در مطالعات طرح علاج بخشی، به نظرات بهره برداران پایین دست سد گتوند در خوزستان بی توجهی شده است، افزود: گزینه برچیده شدن سد (BYPASS) به اصرار بهره برداران در فهرست راهکارها قرار گرفته اما درباره آن به اندازه کافی بررسی نشده است.
به گفته وی، در راهکارهای گروه مطالعاتی حذف خسارت مد نظر نبوده و فقط سعی در کاهش خسارت ها دارند.
چنگلوایی با بیان این که تاثیر منفی رهاسازی آب شور از این سد در سال های آتی به مراتب بیشتر می شود، تصریح کرد: آستانه تحمل بسیاری از محصولات کشاورزی نسبت به آب شور پایین است این در حالیست که در مطالعات و راهکارها به آینده کشاورزی در استان توجهی نشده است.
وی تاکید کرد: خسارتی که تا کنون به کشاورزی و اراضی خوزستان وارد شده قابل جبران نیست.
رییس سازمان جهاد کشاورزی همچنین تصریح کرد: گزارشاتی دریافت کردیم که نشان می دهد اجرای طرح انتقال آب شور به محیط پذیرنده آغاز شده و این طرح به مناقصه نیز گذاشته شده است این در حالیست که در ظاهر مطالعات علاج بخشی هنوز نهایی نشده است.
وی افزود: اجرایی شدن این طرح قبل از اتمام مطالعات توهین به شعور مردم خوزستان است که اگر دانشگاه تهران از این مساله مطلع باشد باید اظهار تاسف کنیم و در صورت بی اطلاعی دانشگاه تهران، گروه تحقیقاتی برای اعاده حیثیت خود باید استعفا دهند.

*بزرگنمایی سد
رییس مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان نیز در این نشست گفت: در راهکارهای علاج بخشی سد علاوه بر خسارت به کشاورزان، خسارت به منابع آب و خاک خوزستان نیز باید جبران شود.
احمد نادری افزود: در گزارش ها مساله سد و نیروگاه بزرگنمایی شده و تامین آب نیروگاه در اولویت قرار دارد این در حالیست که اولویت ها باید تامین آب شرب و کشاورزی منطقه باشد.

*معضلات جدید حوضچه
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز در ادامه این نشست گفت: ارزیابی و گزارش راهکارهای طرح علاج بخشی تا کنون به این اداره کل ارایه نشده و از آنها بی خبر هستیم.
جمال شاکری با بیان اینکه نسبت به راهکارها و حل مشکل سد گتوند اطمینان نداریم، افزود: یکی از راهکارها با عنوان انتقال آب شور به حوضچه های تبخیری نیاز به مدیریت و پایش دارد و می تواند معضلات جدید ایجاد کند که به این مساله باید توجه شود.

*بی توجهی به پایین دست کارون
معاون سازمان آب و برق خوزستان نیز در ادامه این نشست گفت: در مطالعات علاج بخشی سد گتوند و تحلیل آن تاثیر در پایین دست کارون نادیده گرفته شده است.
هوشنگ حسونی زاده افزود: ابعاد مشکلات سد گتوند بسیار گسترده است که در مطالعات به همه آنها پرداخته نشده است.
وی با اشاره به یکی از سناریوهای طرح برای مدیریت مخزن اظهار کرد: در این گزینه تحمل شوری (EC) یک هزار و ۳۰۰ واحد از خروجی سد گتوند علیا برای مدت ۱۵ سال پیش بینی شده است در حالی که باید برنامه مدیریت مخزن مدون باشد.
حمادی کارشناس سازمان آب و برق خوزستان نیز گفت: شدت انحلال نمک سازند در مخزن که از سوی مشاور اعلام شده ثابت نیست و قطعیت ندارد.
وی افزود: ورودی آب کارون به سد گتوند در سه سال گذشته ۶٫۵ میلیارد مترمکعب بوده این در حالیست که آورد طبیعی ۱۲ میلیارد مترمکعب و در برخی زمان ها به ۲۲ میلیارد مترمکعب می رسد که این مساله باعث نامشخص بودن عمکرد هیدرولوژیکی حوضه می شود و احتمالات باید در مطالعات و راهکارها لحاظ شود.
حمادی تصریح کرد: گزینه مدیریت مخزن که از سوی مشاور پیشنهاد شده، شیوه سنتی است و برای اجرای این راهکار باید برنامه ریزی و بررسی بیشتری صورت گیرد.
سد گتوند علیا، بلندترین سدخاکی کشور و آخرین سد روی رودخانه کارون است که در ۲۵ کیلومتری گتوند در خوزستان قرار دارد. آنطور که کارشناسان می گویند جانمایی اشتباه این سد باعث شده که سازند نمکی گچساران در مخزن سد قرار گیرد و انحلال نمک این سازند باعث شور شدن آب مخزن و رودخانه کارون شده است. هم اکنون این سد به طور متوسط حدود ۳۵۰ واحد به شوری رودخانه کارون اضافه کرده است.
مطالعات علاج بخشی سد گتوند از سال گذشته توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور با همکاری موسسه آب دانشگاه تهران در حال انجام است ولی این راهکارها هنوز نهایی نشده است.