موضوع بازگشت‌پذیری تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل (مکانیزم ماشه) که در متن جمع‌بندی مذاکرات و قطعنامه‌ اخیر شورای امنیت نیز بر آن تأکید و تصریح شده، به یکی از مهمترین موارد مورد اشاره منتقدان تبدیل شده است.

در این میان نکته‌ای قابل تأمل و جالب در قطعنامه اخیر شورای امنیت وجود دارد. طبق بند ۱۱ اجرایی قطعنامه اخیر شورای امنیت، هر کدام از دولت‌های عضو برجام موضوعی را به‌عنوان عدم پایبندی به تعهدات وفق برجام مطرح کند، شورای امنیت باید ظرف ۳۰ روز قطعنامه‌ای جدید برای ادامه لغو ۶ قطعنامه قبلی صادر کند و در غیر این صورت طبق بند ۱۲ اجرایی قطعنامه اخیر تمام ۶ قطعنامه‌ قبلی و تحریم‌های مندرج در آن که طبق قطعنامه اخیر لغو شده بودند، به‌صورت خودکار و اتوماتیک دوباره اعمال می‌شوند.

با این تفاسیر، بندهای ۱۱ و ۱۲ اجرایی قطعنامه اخیر شورای امنیت گویای این است که اگر ایران نیز به‌عنوان یکی از دولت‌های عضو برجام موضوعی را به‌عنوان مصداق عدم پایبندی آمریکا و هر یک از کشورهای عضو ۱+۵ مطرح کند، شورای امنیت باید ظرف ۳۰ روز قطعنامه جدیدی را برای ادامه لغو ۶ قطعنامه قبلی تصویب کند و در غیر این صورت قطعنامه‌ها و تحریم‌های قبلی مجدداً اعمال می‌شود.

سیدعباس عراقچی معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با کشورهای ۱+۵ در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، در این‌باره اظهار داشت: قطعنامه را باید با توافق با هم نگاه کنیم؛ بحث بازگشت پذیری از توافق شروع می‌شود و در آن یک روند ۶۰ روزه پیش‌بینی شده است.

وی برهمین اساس افزود: این موضوع باید در ابتدا در کمیسیون مشترک و بعد در اجلاس وزاری خارجه ایران با ۵+۱ و سپس در یک شورای مشورتی سه نفره مطرح شود. در واقع باید این مراحل طی شود تا به قطعنامه شورای امنیت برسد.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای تصریح کرد: طبیعی است که اگر ایران شاکی باشد، پس از طی این مراحل اگر به شورای امنیت برسد، ایران دیگر منتظر تصمیمات شورای امنیت نخواهد بود چون تصمیمات شورای امنیت به اعضای آن مربوط می‌شود.

عراقچی با تاکید براینکه ما هرجا که احساس کنیم، طرف مقابل تعهدات خود را نقض کرده، برگشت پذیری در برنامه ما بلافاصله صورت خواهد گرفت، گفت: این بازگشت پذیری اگر برای آنها مستلزم رفتن به شورای امنیت و طی آن روند است، برای ما می‌تواند فوری و پس از ۳۰ روی اتفاق بیفتد.