انتخابات مجلس نیامده حاشیه ساز شده است. یک روز تصمیم می‌گیرند این انتخابات با انتخابات مجلس خبرگان تجمیع شود، روز دیگر می‌خواهند سبک برگزاری آن را تغییر دهند و الکترونیکی شدن آن را عنوان می‌کنند.

در این اواخر نیز نمایندگان کنونی مجلس، خواهان برگزاری استانی انتخابات دهمین دوره قوه مقننه بودند. این اولین باری نیست که استانی شدن انتخابات مجلس در دستور کارقوه مقننه قرار می‌گیرد و وجه تشابه تمام مدتی که این موضوع مطرح شد، این بود که شورای نگهبان آن را رد کرد. البته این بار مجمع تشخیص مصلحت نظام پیش از ورود شورای نگهبان، موضوع استانی شدن انتخابات مجلس را از سیاست‌های کلان انتخابات حذف کرد. با وجود این‌که دو نهاد و مرجع نظارتی بر قوانین استانی شدن انتخابات را رد کرده‌اند، مجلس دست از طرح خود نمی‌کشد و می‌خواهد این بار طرح مذکور را ابتدا در چند استان برگزار و بعد از راستی آزمایی و بررسی مشکلاتش آن را در سراسر کشور برپا کند.

شرح داستان
پنج شنبه گذشته شورای نگهبان طرح مجلس در زمینه برگزاری انتخابات استانی را در دستور کار قرار داد و در نهایت دست رد به سینه این طرح زد. شاید نمایندگان مجلس انتظار رد طرح از سوی شورا را نداشتند چرا که در طول تدوین استانی شدن انتخابات مجلس، ادعا می‌کردند نظر کارشناسان شورای نگهبان را گرفته و در طرح پیاده کرده‌اند. اما شورای نگهبان بدون توجه به تمام این تعاملات برای سومین بار طرح را رد کرد. طرح استانی شدن انتخابات در مجالس پنجم و ششم نیز مطرح بود اما مخالفت شورای نگهبان با استانی شدن از آن زمان تا امروز ادامه دارد. بنابراین انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی به سبک قدیم برگزار می‌شود مگر لایحه دولت که وزیر کشور وعده آن را داده است به مجلس برسد و شورای نگهبان آن را تایید کند. تا امروز خبری از لایحه دولت برای انتخابات مجلس آینده نیست و حتی گفته می‌شود لایحه مذکور هنوز در هیات وزیران مطرح نشده است تا بعد از بررسی در جلسه دولت تقدیم هیات رئیسه مجلس شود.

استانی شدن، امنیت را زیر سوال می‌برد
نجات ا… ابراهیمی زمانی که رد شدن استانی شدن انتخابات مجلس در شورای نگهبان را خبری کرد، جزییاتی از آن نگفت. اما نایب رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور مجلس با اشاره به ایرادات شورای نگهبان به طرح استانی شدن انتخابات مجلس، گفت: شورای نگهبان پس از تصویب این طرح از سوی مجلس، موضوعاتی همچون کاهش سطح مشارکت مردم و بروز مشکلات امنیتی و قومیتی را مطرح و نسبت به آن ایراد گرفته است. محمدابراهیم رضایی به خانه ملت نیز گفته است که بر اساس نظر کارشناسان، اجرای طرح استانی شدن انتخابات مجلس، ضمن اینکه درصد مشارکت مردمی در عرصه انتخابات را کاهش می‌دهد، این موضوع موجب بروز مسائل امنیتی در کشور می‌شود. وی اعتقاد راسخ دارد که ایرادهای استانی شدن انتخابات مجلس اصلاح شدنی نبوده و اجرای آن به صلاح کشور نیست. این نماینده نیز عنوان کرد: زیرا در زمان بررسی جزییات در کمیسیون شوراها، مسئولان وزارت اطلاعات و مقامات مربوطه بارها بر این موضوع تأکید کردند که مسائلی همچون موضوعات قومیتی و مذهبی قابل چشم‌پوشی نیست. با این حساب به نظر می‌رسد اصلاح ایرادهای گرفته شده توسط شورای نگهبان راه به جایی نمی‌برد و مجلسی‌ها باید از طرح خود چشم پوشی کنند و در انتظار لایحه دولت در این باره بمانند تا شاید آنها بتوانند نظر مثبت شورای نگهبان را جلب کنند.

استانی شدن پایلوتی اجرا می‌شود
با وجود اینکه رضایی استانی شدن انتخابات را تهدید کننده امنیت کشور می‌داند، امیرخجسته از طرح جدیدی در این زمینه خبر داده است. رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس به خانه ملت گفته است با وجود اینکه طرح از سوی شورای نگهبان رد شده است اما آنها می‌خواهند طرح جدیدی تنظیم کنند که در مرحله اول به صورت محدود اجرایی شود. نماینده مردم همدان در این باره توضیح داد: قرار است این طرح به صورت پایلوت در ۱۰ استان اجرایی شود، تا پس از آن در صورت مقبولیت و عدم بروز مشکلات مربوطه، طرح به صورت کلان در تمام استان‌ها اجرایی شود. وی اعتقاد دارد که استانی شدن انتخابات در شرایط کنونی یکی از الزامات و ضروریات حوزه سیاسی کشور است، بر همین اساس ۹۰ درصد نمایندگان پس از درک اهمیت طرح با آن موافق بودند و رای به بررسی فوریتی آن در صحن علنی دادند. خجسته با انتقاد از برگزاری انتخابات مجلس به سبک همیشگی اظهار داشت : درشرایط کنونی به‌علت نبود ساختار درست، نمایندگان مجلس نمی‌توانند به وظایف قانونی خود بپردازند و به تبع آن بحث قانونگذاری و نظارت پارلمان دچار مشکلاتی می‌شود.لذا این نماینده مردم در مجلس نهم، از طرح جدید کمیسیون شوراها و امور داخلی درباره طرح جایگزین استانی شدن انتخابات مجلس خبر داد و گفت: در این طرح قرار است تمام محورها و موضوعات مورد توجه قرار گیرد و همچنین ایرادات شورای نگهبان با حضور مسئولان و دستگاه‌های مربوطه رفع شود، همچنین قرار است این طرح به صورت پایلوت در چند استان مانند همدان و مرکزی اجرایی شود. وی ادامه داد: البته یکی دیگر از سناریوها، ارسال لایحه دولت و بررسی سریع آن در مجلس است، تا لایحه مذکور به انتخابات آتی مجلس برسد.

تقویت احزاب با استانی شدن انتخابات
کمال سجادی؛ سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری
هر طرح و لایحه‌ای که مطرح می‌شود، مزایا و معایبی دارد، این موضوع برای استانی شدن انتخابات مجلس نیز صدق می‌کند. اما اعتقاد دارم که مزایای استانی شدن انتخابات مجلس بیش از معایب آن بود و اگر شورای نگهبان آن را تایید و اجرایی می‌کرد، باعث تقویت احزاب در سطح کشور می‌شد. در آن صورت احزاب مجبور می‌شدند مطابق قانون انتخابات فهرست و برنامه مدون تنظیم کرده و در طول سال کاندیداهای خود را هدایت کنند. در نظام مردم سالاری فعالیت احزاب و تشکل‌های سیاسی اهمیت خاصی دارد که باید در مسیر پویاتر شدن آنها گام برداشت. علاوه بر تقویت احزاب، استانی شدن انتخابات بر سلامت انتخابات تاثیر بسزایی دارد، چرا که مانع ورود پول‌های نادرست در انتخابات می‌شود. وقتی انتخاب نماینده در سطح شهرستان باشد، نامزدها راحت تر می‌توانند پول را در حوزه انتخابیه خرج و رای آوری کنند اما در سطح استان چنین اقدامی سخت خواهد بود. البته نمی‌توان منکر شد که ممکن است موارد نادری در این زمینه یافت شود. از سوی دیگر استانی شدن انتخابات باعث می‌شد افراد شناخته شده ملی و استانی به مجلس شورای اسلامی که محل قانون نویسی و ریل گذاری کشور است وارد شوند. با روش همیشگی شاهد بودیم برخی افراد تازه وارد با شگردهای جدید و خرج پول‌های هنگفت رقیب‌های شناخته شده و کارکشته را کنار ‌زدند و بر صندلی سبز بهارستان نشستند، اما در نهایت هر آنچه که شورای نگهبان بر اساس قانون و عرف تشخیص دهد باید عمل کرد. اگر قانون استانی شدن انتخابات رد شد، باید منتظر اصلاح آن از سوی نمایندگان مجلس بود. در کل لازم است هر از گاهی قانون انتخابات کشور بررسی شود و نواقص قانونی آن شناسایی و رفع شود تا باعث افزایش مشارکت مردمی و کاهش ضریب خطا شود.

تغییرات در قانون انتخابات زیانبار است
محمد جواد حق شناس؛ عضو شورای مرکزی اعتماد ملی
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تا امروز متاسفانه شاهد تغییر در قانون انتخابات بودیم که در این موضوع رکورد زنی شده است. هر سال تغییراتی در انتخابات کشور را تجربه کرده و هربار اصلاحات خرد و کلانی در روند برگزاری این موضوع اعمال شده است. عمده تغییرات در سال آخر هر دوره از مجلس رخ داده و نمایندگان در آخرین سال حضور در قوه مقننه به سراغ اصلاح قانون انتخابات رفتند که عموما تغییرات در این قانون در راستای منافع ملی و افزایش جایگاه ملی انتخابات نبوده است. اعمال تغییرات در انتخابات هر دوره مجلس باعث شده است، هزینه‌های متعددی به کشور وارد شود چرا که نمایندگان با تغییر در قانون انتخابات به دنبال راهی برای ادامه حضور خود در مجالس هستند. عمده اهداف تغییر در انتخابات، اهداف فردی و گروهی است که لزوما این اهداف منافع ملی را دنبال نمی‌کند. بر همین اساس موافق تغییر قانون انتخابات در سال پایانی مجلس شورای اسلامی نیستم. البته قبول دارم که قانون انتخابات کشور ایرادهایی دارد که بایدنسبت به رفع آن اقدام شود. اما اصلاح و تغییر آن نیاز به زمان و بررسی‌های کارشناسی دارد. به گونه‌ای باید قانون انتخابات تغییر کند که مطمئن باشیم در آینده این قانون و قانون نویسی به منافع ملی کشور آسیب نمی‌زند و از سوی دیگر سدی برای حضور عده‌ای و ایجاد فرصت برای برخی گروه‌ها نباشد. تغییرات متوالی در هر قانونی تبعاتی دارد که گاهی این تبعات تا سال‌های سال مسیر توسعه کشور را مخدوش می‌کند. در سابقه تاریخی نیز اصلاح قانون انتخابات وجود دارد، مصدق بعد از تغییر در روند انتخاب نخست وزیری، اصلاح قانون انتخابات را در دستور کار داشت چرا که اعتقاد داشت موضوع به شدت بر سیاست، جامعه و فرهنگ اثر گذار است.