آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس تشخیص مصلحت نظام در مراسم رونمایی از کتاب تاریخ جامع ایران که در مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: تاریخ‌نویسان بسیاری تلاش داشتند و تاریخ‌های گوناگون نوشتند اما لازم بود که مجموعه‌ای از تاریخ جامع ایران نوشته شود که این اقدام لازم انجام شد و جایی بسی خرسندی دارد. روزگار همسان نیست و رفتارها متفاوت است و این تاریخ احتیاج به نقد دارد.

رفسنجانی گفت: کمی از تاریخ می‌دانم اما تخصص ندارم و فکر می‌کنم تحصیلات و زندگی من ابعاد دیگری دارد. اما امروز می‌خواهم به موضوع به هم رسیدن اسلام و ایران بپردازم و این همکاری منحصر به دو مرجع نبوده است یونانیان و ایرانیان و کمی عرب‌ها در این همکاری سهم داشتند.

وی با بیان اینکه اسلام از ظرفیت ایران و ایرانیان خوب استفاده کرده است،‌گفت: بعد از پیدا شدن تاریخ اسلام و آغاز وحی در سرزمینی که تمدن نداشته است -جزیرهالعرب- با آغاز وحی سرنوشت و آینده بشریت تحت تاثیر وحی قرار گرفت.

رئیس تشخیص مصلحت نظام گفت:‌ در زمان وحی ایران مرکز علمی مهمی به نام جندی‌شاپور که شاید نشانه‌های آن در کلام پیامبر می‌توان پیدا کرد.

وی افزود: عزم به تعبیر پیامبر اسلام دارای دفینه بوده است که باید این دفینه‌ها از بین برده شود تا میدان‌داری کند و تعامل بین اسلام و ایران از جندی‌شاپور شروع شده و بعدها به بیت‌الحکمه بغداد رسید و بعد جنگجویان صلیبی به غرب رسید.

وی با بیان اینکه زبان اسلام حق و استدلال است نه تهاجم و جنگ گفت: شروع و ختم جندی‌شاپور در تاریخ مشخص نیست و بعد از میلاد حضرت مسیح این جهاد علمی ایرانیان آغاز شد و از نظر مکانی این ْآغاز در بهترین نقطه جغرافیایی ایران شکل گرفت و در دو سه قرن بعد از اسلام ادامه داشت.

هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه رد پای تعامل را در در طول تاریخ می‌توان دید، گفت: دو حدیث از حضرت رسول وجود دارد که به اهمیت علم می‌پردازد نخست اینکه اگر علم در چین باشد بروید و آن را پیدا کنید و دوم اینکه فرمود اگر علم در ثریا هم باشد ایرانیان آن علم را به دست می‌آورند.

وی با بیان اینکه پیامبر جندی شاپور آشنا بود گفت:‌ گروهی از اعراب در اسکندریه آموزش دیدند حتی طبیب پیامبر آموزش دیده و ایرانی بود به همین دلیل پیامبر جندی شاپور را می‌شناخت.

وی سپس به روایت دیگری از تاریخ پرداخت و گفت: لشکر اسلام در ادامه فتح ایران به جندی شاپور رسیدند و مدت‌ها پشت درهای جندی شاپور ماندند و اینکه امان‌نامه‌آی از طرف لشکر اسلام رسید و درها باز شد وقتی لشکر اسلام وارد جندی‌شاپور رسید پرسیدند چرا درها بعد از مدت‌ها باز کردید که آنان پاسخ دادند شما امان‌نامه‌ای دادید فرمانده متحیر شد و گفت کدام اما‌ن‌نامه! که غلامی به نام مکنف گفت من امان‌نامه فرستادم و فرمانده نمی‌دانست چه کار کند چون حدیثی از پیامبر بود که مسلمانان امت واحده هستند به همین دلیل به خلیفه دوم نامه نوشتند و خلیفه جواب داد امان‌نامه را بپذیرید که این تعامل باعث شد که دانشمندان اسلام را بپذیرند و گفتند این چه دینی است که به حرف غلام گوش می‌دهند و تعامل می‌کنند.

هاشمی رفسنجانی سپس به ذکر روایتی از تاریخ معاصر پرداخت و گفت: من به خوبی به یاد دارم که امام به یکی از شخصیت‌های مهم کشور که پاره تن او بود گفت درست نیست فقط حدیث بخوانیم و بگوییم دین روایت است باید اطاعت کنیم.

وی ادامه داد:‌ اسلام حقیقتاً با عقل کار می‌کند و در جزیرهالعرب که هیچ کس دنبال سواد نبودند اولین وحی به پیامبر می‌گویند بخوان و دانش نیز با عقل همراه است و اگر عقل انسان آزاد شود انسان می‌تواند به جاهای ناشناخته سفر کند.

رئیس تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: بیت‌الحکمه بعد از آغاز تا ۲۰۰ سال به ترجمه پرداخت چون در آغاز دانشی نبود و بعد از ۲۰۰ سال دانشمندانمان به تحقیق پرداختند و محققان به نامی در جهان اسلام ظهور کردند که بعدها دانش این محققان به غرب رسید تا غرب به تمدن و پیشرفت دست یابد و ما به راه دیگر رفتیم و دچار انحطاط شدیم.

وی افزود: در حال حاضر ما میلیون‌ها فارغ‌التحصیل داریم و از‌ آنها هزاران دانشمند در ایران و سراسر دنیا به فعالیت می‌پردازند که باعث افتخار است.

هاشمی رفسنجانی گفت: یکی از افسران دوران جنگ برای من تشریح کرد که ما در نقطه حساس جغرافیایی هستیم و ایران از نظر موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی قلب جهان است.

وی با بیان اینکه عده‌ای پیدا می‌شوند که تعامل با دنیا ذلت‌بار به شمار می‌آورند، گفت: دست از شعارهای کم محتوا بردارید شعارهای که جلوی پیشرفت را می‌گیرد هر جا لازم بود باید با جهان تعامل داشته باشید.

وی افزود: تعاملی که امام می‌خواست ایجاد کند در آن انحرافی پیدا شد که باید این انحراف را به نحوی حل کنیم. ایران ما از هیچ حرف و مذاکره‌ای نباید بترسد. پیامبر گفت اگر یکی از مشرکین آمد و می‌خواست حرف شما را بشنود اجازه دهید منطق شما را بشنود.

وی گفت: عده‌ای حرف‌های عجیب و غریب می‌زنند که ما می‌‌خواهیم خودمان به دانش دست پیدا کنیم و این در حالی است که تحریم‌ها پدر مردم را در آورده است اکثر مردمی که مزدبگیر هستند تحریم‌ها استخوان‌های آنها را خرد کرده است.

رئیس تشخیص مصلحت نظام گفت: تحریم‌های بسیار بزرگی اکنون کشور ما با آن مواجه است و دلیل شرعی نداریم که با هیچکس نتوانیم حرف بزنیم خود پیامبر که طبیب همه تاریخ بود طبیب ایرانی داشته است.

وی افزود:‌ البته این حرف‌های همه ملت ایران نیست حرف‌های عده‌ای محدود هستند که تریبون و قدرت دارند و این حرف‌ها مشکل‌ساز هستند.

وی گفت: ما باید به نقطه مشترک با دنیا برسیم و به عقل جمعی دنیا برسیم ولی این محدود کار را به جایی رسانده‌اند که دانشگاه بزرگ دانشجویان ایرانی نمی‌پذیرند که کشورمان به دانش آنان نیاز دارد.

وی گفت: ما باید راهی برای تعامل با دنیا باز کنیم عقل و شرع اجازه می‌دهد افراط‌گری و خشکی هیچ وقت جواب نمی‌دهد. اسلام از مجموعه‌ای از دین و عرفان و مسائل بسیار اساسی است که تا قیامت می‌تواند این آموزه‌ها ادامه پیدا کند.