ثبت جهانی شوش در خطر قرارگرفت/ بلندمرتبه‌سازی تهدید جدی برای بنا
ساخت برخی ساختمان‌ها در شوش که بدون نظارت مناسب صورت می‌گیرد، ثبت شوش در فهرست آثار یونسکو را دچار خطر و نگرانی‌های فراوانی بین دوستداران میراث فرهنگی ایجاد کرده است.
رشد نگران کننده ساختمانهای مرتفع در نقاط مختلف شهر شوش منظر میراث فرهنگی شهر را مخدوش کرد و ساختمانی که قرار بود دو طبقه ساخته شود به پنج طبقه رسید.
تعرض به حریم منظری کاخ آپادانا در چند سال گذشته همواره دغدغه بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی شهرستان شوش و استان بود. اخیرا به دلیل فرایند ثبت جهانی شوش این حساسیت از جانب دوستداران میراث فرهنگی نیز افزایش یافته است. هم اکنون و بعد از بازرسی بازبینان یونسکو برای ثبت جهانی این شهر باز هم ارتفاع بیش از اندازه ساختمان‌ها در این شهر دیده می‌شود.
علی مهرانپور، کار‌شناس ارشد باستان‌شناسی در این باره به خبرنگار مهر گفت: ساختمانی که در چهار راه خوزستان شوش مدتی پیش حفاری شده بود با لایه‌های باستانی برخورد کرد.
مهرانپور افزود: عباس علیزاده از باستان‌شناسان برجسته کشور نیز این موضوع را تائید کرد. بعد از آن قرار شد تنها دو طبقه بر روی هم کف ساخته شود که متاسفانه هم اکنون شاهد ساخت پنج طبقه از این ساختمان هستیم.
وی همچنین توضیح داد: ساختمان دیگر مربوط به میدان یا زهرا یا چهار راه چاییده نیز در حال ساخت است که همه منظر دید گنبد دانیال و کاخ را مخدوش کرده است.
این باستان‌شناس گفت: اراضی حسین آباد هنوز وضعیت آن‌ها مشخص نیست. در آنجا تپه‌های تاریخی وجود دارد که لازم است زود‌تر تعیین وضعیت شوند.
حساسیت بیشتر شود
قاسم منصور آل کثیر از دوستداران میراث فرهنگی استان خوزتان نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: متاسفانه گودبرداری و ساختمان سازی‌هایی با ارتفاع در نقاط مختلف شهر رو به افزایش است.
آل کثیر یادآور شد: در بحث مخدوش کردن منظر المان‌های شهری، گند دانیال نبی (ع)، دعبل خزاعی از شعرای برجسته جهان اسلام و کاخ آپادانا و… مورد توجه قرار نگرفته است. میراث فرهنگی شهرستان شوش لازم است توجه بیشتری در بحث مدیریت و حفاظت از منظر شهری ورود کند.
این دوستدار میراث فرهنگی تاکید کرد: وظیفه پایگاه میراث فرهنگی شوش با توجه به رسالتی که در پیش دارند، نظارت هرچه بیشتر بر مدیریت شهری و حتی مدیریت اداره میراث فرهنگی شهرستان است. شوش در آستانه ثبت جهانی است و باید آستانه و حساسیت نظرات به موضوعات مربوط به ثبت جهانی از سوی میراث فرهنگی شوش بیشتر شود.
پرونده ثبت جهانی شوش، شامل کاخ شائور، کاخ آپادانا، دروازه شرقی، هدیش، شهر پانزدهم، روستای هخامنشی، مسجد جامع شوش و مجموعه بناهای دوره اسلامی، تپه‌های آکروپول و قلعه فرانسوی‌ها است.
باستان‌شناسان فرانسوی که در دوره قاجار نخستین کاوش‌ها را در این منطقه انجام دادند، بر اساس برآوردهای اولیه ۴۰۰ هکتار از این محوطه را به عنوان عرصه باستانی شوش تعیین کردند اما در بررسی‌های باستان‌شناسی که از سوی کار‌شناسان میراث فرهنگی انجام شد، محوطه باستانی شوش به اضافه حریم آن تا ۸۰۰ هکتار افزایش یافته است.
پرونده ثبت جهانی شوش با همکاری اداره کل میراث فرهنگی خوزستان، کار‌شناسان پایگاه شوش و پایگاه جهانی چغازنبیل و نیز معاونت میراث فرهنگی کشور در دست تهیه است.
شهر باستانی شوش، پایتخت تمدن چندهزار ساله عیلامیان است که در دوره‌ای نیز پایتخت زمستانی هخامنشیان به شمار می‌رفت. کاخ شائور متعلق به دوره اردشیر دوم هخامنشی است که از آن چندین پایه ستون و دیوارهای خشتی به جای مانده است اما شباهت بسیاری به تخت جمشید دارد.
کاخ آپادانای شوش قصر زمستانی شاهان هخامنشی بود که به دستور داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی در حدود سال‌های ۵۱۵_۵۲۱ پیش از میلاد در شوش روی آثار و بقایای تمدن عیلامی بنا نهاد شد. دیوارهای کاخ از خشت و ستون‌های آن از جنس سنگ است.
شهر پانزدهم عنوانی است که پس از کاوش‌های رومن گریشمن باستان‌شناس فرانسوی روی شمال تپه شهر شاهی شوش درباره آن به کار گرفته شد زیرا لایه‌نگاری‌ها در این تپه وجود ۱۵ شهر تاریخی را ثبت کرد که حاکی از تمدن و شهرنشینی عیلامیان بود.
هر یک از این لایه‌ها یک یا چند دوره تاریخی را مشخص می‌کنند که لایه‌های پانزدهم تا نهم مربوط به دوران‌های مختلف عیلامی است؛ لایه هشتم مربوط به دوره هخامنشیان است و لایه هفتم به زمان سلوکیان می‌رسد.
لایه ششم و پنجم این شهر متعلق به اشکانیان است و لایه چهارم تمدن ساسانیان را در این شهر ثابت می‌کند و در نهایت لایه‌های سوم و دوم و اول به دوران اسلامی می‌رسد؛ تپه آکروپل نیز که قلعه شوش روی آن بنا شده است، دارای ۲۷ لایه باستان‌شناسی است.
استان خوزستان تاکنون معبد چغازنبیل و سازه‌های آبی شوش‌تر را در فهرست میراث جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به ثبت رسانده است.
شهر سوخته عنوان شهری باستانی در شرق ایران و در استان سیستان و بلوچستان است که در ۵۶ کیلومتری شهر زابل قرار دارد.
بنا بر کاوش‌های صورت گرفته، شهر سوخته پیشرفته‌ترین شهر جهان قدیم بوده است و حتی برخی باستان‌شناسان آن را از قدیمی‌ترین شهرهای دنیا می‌دانند که در زمان خود ضمن رعایت اصول شهرنشینی، امکانات پیشرفته‌ای را برای ساکنان خود فراهم کرده بود.
شهر سوخته در صورت موفقیت برای ثبت جهانی تنها اثر استان سیستان و بلوچستان در فهرست میراث جهانی خواهد بود
در استان خوزستان زیگورات چغازنبیل در شوش و سازه‌های آبی شوش‌تر در یونسکو به ثبت رسیده است.
مرمت و ساماندهی محوطه باستانی شوش، هفت تپه و چغازنبیل از سال ۱۳۶۶ در قالب یک پروژه ملی آغاز و درسال ۱۳۸۲ با مجزا شدن هر یک از آن‌ها در قالب سه پروژه ملی شوش، هفت تپه و چغازنبیل مستقل و عملیات مرمت، محوطه سازی ودیگر فعالیت‌های میراث فرهنگی به صورت جداگانه در این سه مکان آغاز شد.