پسماند (۹): توصیه های بهداشتی در زمینه استفاده از ظروف یکبار مصرف
در هنگام استفاده از ظروف یکبار مصرف باید به علامت اختصاری حک شده در کف ظرف یکبار مصرف توجه گردد.
استفاده از ظروف پلی اتیلنی (PE) و پروپیلنی (pp) که به رنگ سفید می باشند و عمدتا برای بسته بندی و نگهداری محصولات لبنی ، روغن و سرکه به کار می روند ، برای مواد غذایی گرم و مرطوب بلامانع است
استفاده از ظروف پلی استایرنی فوم دار (EPS) و ظروف پلی استایرنی سفید رنگ (HIPS) برای مواد غذایی گرم و مرطوب مشکلی ایجاد نمی کند ، ولی برای نگهداری مواد غذایی داغ نامناسب است . استفاده از ظروف پلی استایرنی شفاف (GPPS) تنها برای نوشیدنی های سرد مناسب می باشد و برای مواد غذایی داغ مانند چای و قهوه مناسب نمی باشد
ظروف یکبار مصرف پلیمری که منشاء نفتی دارند، به علت اینکه در مواد غذایی گرم، چربیدار و مواد ترش و اسیدی حل میشوند، بسیار مضر، بیماریزا و به خصوص سرطانزا هستند، ضمن اینکه تجزیهپذیر و تخریبپذیر نیستند و محیط زیست را آلوده میکنند
ظروف یکبار مصرف پلی استایرنی از مونومر استایرن که ترکیبی آروماتیک است تشکیل شده است و در مواجهه با دمای بالاتر از ۶۵ درجه سانتیگراد این مونومر آزاد می شود که تاثیرات سرطانزا دارد .
از اینرو وزارت بهداشت نگهداری ، حمل و بسته بندی غذا با دمای بالاتر از ۶۵ درجه را در ظروف پلاستیکی پلی استایرنی ممنوع کرده است
از آنجایی که چربی ، فرآیند آزاد شدن این مونومر سمی را تسریع میکند ، بسته بندی مواد غذایی چرب نیز در این گونه ظروف ممنوع است
ظروف پلی استایرنی در سه نوع شفاف شکننده ، نرم و نیمه شفاف و همچنین فومی عرضه می شود کارشناسان امر غذا و دارو،استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی را بدلیل برخورداری از مزایای خوب سلامت به تمامی خانوادههاو صنوف توصیه میکنند
به طور کلی پلاستیکها، پلیمرهایی هستند که از سنتز مواد اولیهای به نام مونومر تهیه میشوند مونومرها موادی سمی و برای سلامت انسان مضر هستند؛ در حالی که پلیمرها خنثی هستند و مشکلی ندارند.
اما اشکال کار اینجاست که معمولاً در فرایند تهیه پلیمرها مقداری مونومر باقی میماند.
اگر این فرآیند اصولی و مطابق استانداردهای لازم صورت گرفته باشد، مشکلی برای سلامت افراد به وجود نمیآورد.
برای همین در استفاده از پلاستیکها به عنوان ظروف غذا باید بسیار محتاط بود و در ضمن به هرنوع پلاستِیکی نباید مجوز بسته بندی مواد غذایی داده شود
نکته این که استفاده کنندگان از ظروف هم باید به آن توجه کافی داشته باشند و ظروف یک بار مصرف پلاستیکی را حتماً از مراکز معتبر که از مواد اولیه مرغوب و مطلوب استفاده میکنند؛ تهیه کنند
استفاده از بطریهای آب معدنی نیز مستلزم رعایت نکات ایمنی خاصی است
در میان تمام انواع ظروف یک بار مصرف شاید بتوانیم از بطریهای آب آشامیدنی به عنوان پرمصرف ترین انواع این ظروف نام ببریم.
بطریهایی که در ماههای گرم سال حتی اگر حاوی آب معدنی نباشند، به طور مرتب از آب شهری پُر میشوند و درون یخچال قرار میگیرند تا آب خنک مصرفی خانواده را تامین کنند و در دیگر ایام هم برای نگهداری موادی چون آب لیمو و آب غوره مورد استفاده قرار میگیرند
«معمولا جنس این بطریها از PVC است که مشکلی هم برای سلامت انسان به وجود نمیآورد. اما اگر آب بیش از ۶ ماه در این ظروف نگهداری گردد، آلوده میشود.
بنابراین خانوادهها باید از استفاده مکرر این ظروف برای نگهداری آب در یخچال خودداری کنند
طبیعتاً استفاده طولانی مدت از بطریهای یک بار مصرف حتی برای آب توصیه نمیشود، مواد ترش مانند آب لیمو، آب غوره و سرکه رانباید در طولانی مدت در این ظروف نگهداری کرد ؛ به خصوص که خاصیت اسیدی این مواد تاثیر بیشتری بر بطری دارد
زمان برگشت ظروف پلاستیکی یکبار مصرف به طبیعت ۳۰۰تا ۵۰۰ سال به طول می انجامد، امااین زمان برای ظروف یک بار مصرف گیاهی پنج تا شش ماه بدون هیچ آسیب زیست محیطی میباشد
ظروفی که توصیه می شود ، ظروف یک بار مصرف گیاهی تهیه شده از نشاسته ذرت اصلاح شده است که بایستی با فرهنگسازی جای ظروف قبلی رابگیرد
این ظروف عاری از هر گونه اثرات مضر و عکسالعملهای شیمیایی در تماس با مایعات و غذاهای داغ هستندو در برابر حرارت مقاومند
هزینه تهیه این ظروف بسیار ارزانتر از هزینه درمانی و تهیه تجهیزات پزشکی برای جبران صدمات ناشی از استفاده از ظروف نامناسب میباشد