دکتر اسماعیل ایدنی در این نشست اظهار کرد: خوزستان سومین استان از لحاظ تولید ناخالص ملی در کشور است و صنایع اساسی بسیار زیادی نیز در آن وجود دارد. بنابراین این فرصت بسیار خوبی برای توسعه همه جانبه در استان است اما بخشی‌نگری به این مقوله​ موجب شده این رشد و توسعه یکپارچه و همه جانبه نباشد. اکوسیستم که نقش زیادی در چرخه های زیستی دارد دستخوش تغییرات زیادی شده و مشکلات زیست محیطی چالش های عمده‌ای را در حوزه سلامت ایجاد نموده است.

وی افزود: طی مسیر توسعه و ارتقای سلامت تنها با سرمایه​گذاری در بخش سلامت محقق نمی​شود بلکه نیازمند تلاش​های فرابخشی متعدد است. زیرا مؤلفه های کلان اقتصادی و اجتماعی فراوانی در این زمینه دخیل است که بدون اصلاح تاثیرات منفی آن ها، تامین، حفظ و ارتقاء سلامت آحاد جامعه میسر نمی گردد.

رییس دانشگاه علوم پزشکی جندی​شاپور اهواز گفت: حوزه سلامت و مسئولان خدمات بهداشتی درمانی به صورت مجزا نمی​توانند سلامت را ارتقا دهند بنابراین نگاه مدیریت کلان در یک منطقه، بایستی سلامت محور باشد.

ایدنی در ادامه به تاثیرگذاری شیوه‌های انتقال خبر و صداقت داشتن رسانه ها در مدیریت افکار عمومی اشاره کرد و افزود: انتظار ما از رسانه​ها این است که تریبون افکار عمومی باشند بنابراین از نقد منصفانه از مجموعه خود ناراضی نیستم.

وی تصریح کرد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، امید به زندگی در کشورمان بالا نبوده و بیماری​های منجر به مرگ غالبا از نوع عفونی بودند که موجب مرگ و میر بالایی در کشور می​شدند. بیماری​هایی چون سرخک، سرخچه، فلج ​اطفال، اسهال و استفراغ از جمله بیماری​های این دوره بودند. آمار مرگ و میر کودکان و مادران باردار بالا بود. با این پیش زمینه علی‌رغم وقوع جنگ تحمیلی، تحول شگرفی در حوزه سلامت کشور ما آغاز شد.

خودکفایی در تربیت نیروی انسانی؛ دستاورد بزرگ نظام سلامت

ایدنی اظهار کرد: یکی از دستاوردهای بسیار بزرگ نظام سلامت در کشورمان خودکفایی در تربیت نیروی انسانی است به طوری که امروز می​توان گفت که با توسعه آموزش عالی در زمینه پزشکی، آمار فعالان جامعه پزشکی به نزدیک ۲۰۰ هزار نفر رسیده که این آمار منهای آمار جامعه پرستاری و پیراپزشکی است. خوکفایی در این زمینه، نشان‌دهنده تلاش بسیاری است که در توسعه آموزش عالی حوزه پزشکی صورت گرفته است.

وی ادامه داد: خودکفایی و خوداتکایی در حوزه نیروی انسانی حاصل آماده‌سازی زیرساخت​های توسعه آموزش عالی بوده و با راه​اندازی سیستم شبکه بهداشت و طرح بهورز، تحول عظیمی در ارائه خدمات در سراسر کشور به خصوص نقاط روستایی ایجاد شده است.

رییس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در خصوص تولید علم و پژوهش در حوزه سلامت گفت: نزدیک به ۴۰ درصد فراورده​های پژوهشی کشور به وسیله حوزه سلامت و دانشگاه​های علوم پزشکی کشور انجام می​شود این در حالی است که بودجه پژوهشی وزارت بهداشت تنها ۱۰ درصد بودجه پژوهشی کل کشور است.

تغییر سیمای بیماری‌ها در کشور

ایدنی گفت: پس از جنگ الگوی جمعیتی تغییر کرده و در حال حاضر نزدیک به ۷۰ درصد جمعیت در شهرها و ۳۰ درصد در روستاها زندگی می​کنند‏، این درحالی است که در سال ۵۸ این نسبت برعکس بوده است. پس از جنگ به علت کنترل بیماری​ها، الگوی بیماری​ها و سیمای علل منجر به مرگ به گونه ای تغییر یافت که بیماری‌های عفونی جزو ۱۰ علت اول مرگ و میر در جامعه هم نیستند. اکنون در ایران بیماری قلبی و عروقی، سرطان​ها، تصادفات، بیماری​های تنفسی، بیماری​های روان‌پزشکی و سایر عوامل تهدیدکننده جان انسان‌هاست.

وی عنوان کرد: انتقادی که بر ساختارهای بهداشت و درمان حداقل در طول ۲۰ سال گذشته وارد است این است که متناسب با تغییر تهدیدها و تغییرات در بافت جمعیتی، خود را تطبیق ندادیم و حاصل این شد که عمدتا با بیمای​هایی چون قلبی و عروقی، سکته​های مغزی، سرطان‌ها، تصادفات و… مواجه هستیم. چاقی، فشارخون، دیابت و بیماریهای عروقی عواملی هستند که اکنون بیشترین هزینه​ها را به نظام سلامت تحمیل می​کنند. این وضعیت به این دلیل است که غربالگری و پیشگیری خوبی در این زمینه انجام نشده و فرهنگ‌سازی به خوبی صورت نگرفته است لذا این نواقص موجب شده نیاز به گسترش تخت​های بیمارستانی در بخش​های مختلف جراحی قلب، آنژیوگرافی، CCU، ICU و به خصوص ICUتصادفات بیشتر احساس شود.

رییس دانشگاه علوم پزشکی جندی​شاپور اهواز گفت: همیشه برای بیماری​های عفونی باید گوش به زنگ باشیم ولی باید بدانیم مأموریت​های امروز ما فراتر رفته و غربالگری و پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر از اولویت‌های اساسی نظام سلامت است. مثلاً پیش​بینی می​شود در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۰، میزان بیماران دیالیزی کشور ۲.۵ برابر ​شود چون بیشترین علت نارسایی کلیه، فشار خون و دیابت است، این دو بیماری غالباً ممکن است حتی تا مراحل پیشرفته فاقد علایم پر سر و صدا باشند و اگر چه این بیماری‌ها قابل پیشگیری و کنترل هستند ولی ممکن است بیمار دیر مراجعه نماید و عوارض غیر قابل برگشت در وی استقرار یابد، لذا غربالگری و بیماریابی در این زمینه اهمیت فراوانی دارد.

لزوم فرهنگ‌سازی در سلامت

ایدنی افزود: همچنین حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد سرطان​ها نیز با اصلاح الگوی تغذیه و سبک زندگی قابل پیشگیری می‌باشند. به طور کلی ۸۰ درصد علت مرگ و میرها قابل پیشگیری هستند. وظیفه و رسالت نظام سلامت این است که از مرگ زودرس انسان​ها جلوگیری کند. این حق همه افراد جامعه است که بالای ۸۰ سال عمر کنند؛ امروزه در ایران امید به زندگی ۷۳ سال برای زنان و ۷۱ سال برای مردان است.

وی ادامه داد: میانگین سن افرادی که به دلیل سوانح فوت می​کنند، ۳۴ سال است؛ یعنی یک مرد جوان ۳۴ ساله در اوج فعالیت مولد اجتماعی نه تنها می​میرد بلکه قطعا در سن و سالی قرار داشته که بار تأمین معیشت خانواده به دوش اوست و به واسطه این حادثه یک خانواده آسیب می​بیند. به عبارتی این فرد ۳۷ سال عمر از دست رفته دارد.

رئیس دانشگاه علوم​پزشکی جندی​شاپور اهواز گفت: بیماری​های سرطان و قلبی نیز همین​طور هستند؛ سن ابتلا به این بیماری‌ها کاهش یافته است. سلامت از بهداشت شروع می​شود و بهداشت به معنای ارائه خدمات اولیه از جمله غربال‌گری، فرهنگ سازی در زمینه سلامت، شناسایی افراد بیمار و مداخله در درمان با هدف جلوگیری از مرگ​های ناخواسته در کشور است.

ایدنی اظهار کرد: طرح تحول نظام سلامت نیز با این پیش​زمینه برنامه​ریزی شد. پیش از آن پرداخت از جیب مردم بسیار بالا بوده، خدمات متناسب با خطرات نبوده و از طرف دیگر هم با یک نابسامانی در شیوه ارایه خدمات مواجه بودیم لذا از ابتدای امسال رهبر معظم انقلاب سیاست​های کلان سلامت را ابلاغ کردند و برنامه تحول نظام سلامت نیز بر اساس این سیاست​ها طراحی شد.

بسته‌های خدماتی طرح تحول سلامت

وی ادامه داد: طرح تحول سلامت دارای چند بسته خدمتی بوده است که بسته نخست کاهش فرانشیز است؛ بیماری که در بیمارستان بستری می​شود بخشی از هزینه‌های درمان را بیمه های پایه و بخشی را خود بیمار پرداخت می​کرد، مبلغ پرداخت شده از سوی بیمار در بیمارستان​های دولتی حدود ۳۷ درصد بوده این در حالی است که امروز در طرح تحول این گونه هدف‌گذاری شده که اگر فرد شهرنشین باشد ۶ درصد و اگر روستایی باشد ۳ درصد از هزینه‌ها را پرداخت کند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی​شاپور اهواز اظهار کرد: گام دیگر در طرح تحول نظام سلامت که بسیار حائز اهمیت بوده و چالش سنگینی هم در استان برای ما ایجاد نمود، این است که زنجیره تهیه دارو و ملزومات پزشکی برای بیمار فقط باید از طریق بیمارستان و با قیمت های مصوب کشوری انجام شود و بیمار برای هیچ خدمتی نباید به خارج از بیمارستان ارجاع داده شود. این امر دست تمام واسطه​هایی که کالاها و ملزومات پزشکی را چندین برابر به مردم و بیمارستان‌ها عرضه می​کردند، کوتاه کرده است. ما طرفدار تمرکززدایی و کاهش تصدی​گری دولت در این زمینه هستیم ولی به شرط آن که بخش خصوصی منافع عادلانه خود را تعریف کند.

ایدنی اظهار کرد: به دنبال اجرای این طرح و برای ترویج سیاست​های جمعیتی کشور، زایمان طبیعی به طور کامل رایگان شد و این امر در کاهش سزارین نیز تاثیر بسزایی داشته است و اگر بنا به انجام عمل سزارین باشد باید برای آن یک دلیل علمی وجود داشته باشد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی​شاپور اهواز افزود: یکی دیگر از بسته​های خدمتی این طرح، بحث کمک به ماندگاری پزشک در مناطق محروم بوده است. یکی از مهمترین شاخص​های عدالت در سلامت از نظر سازمان بهداشت جهانی، دسترسی و برخورداری عادلانه آحاد جامعه از خدمات سلامت است لذا برای این کار باید به سمتی پیش می​رفتیم که به ماندگاری نیروهای تخصصی در مناطق محروم کمک شود.

ایدنی ادامه داد: در این طرح، بخش قابل توجهی از منابع مالی برای کمک به ماندگاری پزشکان متخصص در مناطق محروم صرف شد. این موضوع دارای دو بخش پرداخت ثابت و پرداخت عملکردی است و تعرفه خدمات پزشکی در شهرستان​های محروم سه برابر تعرفه​های معمولی تعیین شد.

وی اظهار کرد: یکی از معضلاتی که در گذشته داشتیم، این بود که به خاطر پایین بودن تعرفه​های خدمات بهداشتی درمانی، دریافت‌های خارج از تعرفه به وسیله برخی ارائه‌دهندگان خدمات وجود داشت که با این موضوع به شدت برخورد شد و اکنون در هیچ بیمارستان دولتی پرداخت خارج از تعرفه وجود ندارد.

ارتقا هتلینگ بیمارستان‌های دولتی

رئیس دانشگاه علوم​پزشکی جندی​شاپور اهواز در ادامه گفت: متأسفانه پیش از این، کیفیت هتلینگ در مراکز دولتی اختلاف فاحشی با مراکز خصوصی داشته و محل ارائه خدمت به بیمار در شأن بیماران نبوده است لذا سعی شد وضعیت هتلینگ را مناسب​سازی کنیم البته با توجه به کمبود شدید تخت در استان امکان اینکه یک بیمارستان را کامل تعمیر و بازسازی کنیم، وجود نداشت؛ بنابراین عملیات بازسازی و مناسب سازی هتلینگ مراکز درمانی به صورت گام به گام انجام شد.

ایدنی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از بسته‌های خدمتی برنامه پزشک متخصص مقیم در رشته‌های خاص است تا تصمیم ​گیری برای بیمار در حداکثر سرعت ممکن انجام شده و بیمار به خاطر از دست دادن زمان طلایی اقدامات درمانی دچار عوارض غیرقابل برگشت نشود. بحث صیانت از بیماران خاص و حمایت مالی از این بیماران نیز از بسته‌های خدمتی دیگری است که در جریان طرح تحول نظام سلامت به اجرا درآمد.

کاهش پرداخت از جیب مردم

رئیس دانشگاه علوم​پزشکی جندی​شاپور اهواز گفت: یکی از دستاوردهای مهم طرح تحول نظام سلامت، کاهش میانگین ۱۵ درصدی پرداخت از جیب مردم در مجموع بخش خصوصی و دولتی در مدت هشت ماهه نخست آن بوده است که قبل از اجرای برنامه حدود ۶۰ درصد میانگین خصوصی و دولتی بوده است. در حال حاضر میزان فرانشیز در بخش دولتی ۶ درصد و ۳ درصد به ترتیب برای بیماران شهر نشین و روستاییان است.

ایدنی افزود: براساس نظر سازمان بهداشت جهانی در خصوص بیماری​های خانمان​سوز از جمله سرطان​ها، یکی از شاخص​های عدالت در سلامت کاهش هزینه‌ها است که در کشور ما پس از اجرای طرح تحول نظام سلامت، پرداخت این هزینه‌ها حتی به زیر ۶ درصد رسیده و این یک دستاورد بسیار خوب به شمار می​رود. یکی دیگر از دستاوردهای بسیار مؤثر دولت در تامین عدالت در سلامت پوشش بیمه‌ای برای بیش از ٨ میلیون نفر در سال جاری برای افراد فاقد هر گونه بیمه پایه بوده است.

وی افزود: اگر نگاه پیشگیرانه در حوزه سلامت نداشته باشیم توسعه این بخش​ها هزینه​های بسیار زیادی به نظام سلامت تحمیل کند.

رئیس دانشگاه علوم​پزشکی جندی​شاپور اهواز گفت: متولیان، تصمیم‌سازان، سیاست​گذاران و تصمیم​گیران باید برنامه​ای طراحی کنند که بار بیماری کم شود و این تنها از مسیر بهداشت عبور می​کند. بنابراین طرح تحول بهداشت نیز در فاز دوم طرح تحول سلامت به اجرا درآمد.

ایدنی افزود: اصلاح زیرساخت​ها در طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع روستایی بخش اول در طرح تحول بهداشت است . دانشگاه علوم پزشکی اهواز نیز به دلیل عملکرد خوب در این حوزه، در اجلاس رؤسای دانشگاه​ها، مورد تشویق قرار گرفت زیرا این دانشگاه بهترین عملکرد در تکمیل و تجهیز خانه​های بهداشت روستایی را در کشور داشت. همچنین در بحث پزشک خانواده روستایی نیز یکی از بهترین عملکردها در کشور را داشتیم و بیش از ۱۰۸ پزشک برای روستاها جذب شدند.

حاشیه کلانشهرها؛ مناطق پرخطر

وی اظهار کرد: متأسفانه به خاطر جابه‌جایی جمعیتی از روستا به شهر، مردم زیادی در حاشیه شهرها اسکان پیدا کردند. سیستم ارائه خدمات بهداشتی در روستا بسیار فعال بوده و بهورز با مراجعه به منزل روستاییان خدماتی چون واکسیناسیون را ارایه می​کند در صورتی که این موضوع در شهرها مرسوم نیست و به همین دلیل مردم در حاشیه شهرها با سیستم بهداشتی روستا و نه شهر، آشنایی دارند. با این شرایط می‌توان گفت که اکنون حاشیه کلان‌شهرها مناطق پرخطر به شمار می‌روند.

رئیس دانشگاه علوم​پزشکی جندی​شاپور اهواز با بیان اینکه قریب به ۹۰۰ هزار نفر حاشیه​نشین در استان خوزستان وجود دارد، افزود: این افراد شناسایی و حدود ۶۰ تیم سلامت برای ارایه خدمات در این نقاط آماده شدند؛ به نظر می‌رسد که در اجرای این برنامه جزو دانشگاه​های پیشرو در کشور هستیم. با راه​اندازی این تیم‌ها زمینه اشتغال‌زایی برای افراد جویای کار در حوزه سلامت نیز فراهم می​شود.

تعرفه قانونی باید واقعی باشد

ایدنی عنوان کرد: یکی از معضلاتی که در حوزه سلامت وجود داشت این بود که تعرفه​های خدمات درمانی متناسب با ارزش واقعی خدمت نبوده است و این بستری را در جامعه فراهم می​کرد که انحراف از تعرفه به وجود آید.

وی گفت: نظام تعرفه​گذاری در گذشته بسترساز و زمینه​ساز تخلف بوده است و در نظام تعرفه​گذاری تعرفه‌ای غیرواقعی و غیرقابل قبول تعریف شده بود که این منجر به بروز سوءرفتار و اغتشاش تعرفه‌ای شد. وقتی تعرفه قانونی، غیرواقعی باشد انحراف از تعرفه ایجاد می​شود. لذا دولت علیرغم وجود بار مالی در این زمینه، انقلابی در تعرفه​گذاری انجام داد تا همه طبق قانون عمل کنند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی​شاپور اهواز افزود: وقتی صحبت می​شود که میزان حجم دریافت​های خارج از تعرفه در سال بین ۷ هزار تا ۱۰ هزار میلیارد تومان است، باید رفتارسازی مناسبی صورت گیرد بنابراین ابتدا باید بستر تخلفات حذف شود. امروزه بیش از ۹۰ درصد ارائه‌دهندگان خدمت منافع مشروع خود را تعیین شده می​بینند و تنها ۱۰ درصد ناراضی هستند که از این ۱۰ درصد نیز ۵ درصد به قانون تمکین می​کنند.

ایدنی خاطرنشان کرد: صیانت از منابع مالی بیماران و تکریم جامعه پزشکی از یکدیگر تفکیک​ناپذیرند. امروزه یکی از استانهای پیشرو در برخورد با تخلفات تعرفه​ای و صیانت از منابع مالی بیماران، استان خوزستان است . ما در این زمینه با شاخص​ترین افراد نیز برخورد کرده​ایم. امروزه با واقعی شدن تعرفه​ها و تضمین شدن درآمد عادلانه، دریافت خارج از تعرفه ظلم به مردم است و باید با آن برخورد شود. سامانه ١۶٩٠ و نیز معاونت درمان و سازمان نظام پزشکی کاملاً دقیق و عادلانه و کارشناسی به دریافت های خارج از تعرفه رسیدگی می‌کنند.

وی ادامه داد: در سال آینده توسعه اورژانس‌های پیش بیمارستانی را در برنامه داریم. در حال حاضر اورژانس‌ها بسیار شلوغ هستند و متناسب با تعداد مراجعان نیستند. بدین ترتیب، در بحث درمان توسعه اورژانس‌های پیش بیمارستانی را در برنامه داریم و ناوگان آمبولانس را کامل خواهیم کرد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی​شاپور اهواز گفت: ۳۰ آمبولانس تا پایان ماه جاری به مرکز فوریت‌های خوزستان افزوده می​شود. برای توسعه این حوزه ۱۰۰ آمبولانس دیگر نیز تقاضا داده​ایم که وارد ناوگان خواهد شد.

ایدنی افزود: در توسعه اورژانس های بیمارستان​ها نیز هدف​گذاری نموده‌ایم و یکی از بهترین اورژانس‌های کشور را در بیمارستان امام خمینی خواهیم ساخت. همچنین یکی دیگر از برنامه​ها، توسعه کلینیک‌های ویژه تخصصی و فوق تخصصی در سراسر استان است .

پروژه‌های بیمارستان‌های نیمه‌تمام خوزستان، متوقف‌اند

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: پیش​بینی می شود ۱۲۰۰ تخت ICU در کل کشور اضافه شود و بخش‌های ICU مسمومین و تنفسی را با توجه به کمبودهایی که در این زمینه وجود دارد، توسعه خواهیم داد. متأسفانه بیمارستان​های نیمه تمام خوزستان پیشرفت فیزیکی بسیار پایینی دارند و در سال آینده امکان افزایش تخت بیمارستانی به روش ساخت وجود ندارد.

وی گفت : بیمارستان رازی جدید ۵ درصد، گلستان ۵ درصد، بیمارستان ابوذر ۳۰ درصد و بیمارستان سوانح و سوختگی ۳۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارند. تکمیل و تجهیز بیمارستان ابوذر جدید به بنیاد مستضعفان محول شده است و بیمارستان سوانح سوختگی نیز توسط وزارت مسکن در حال ساخت است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی​شاپور اهواز اظهار کرد: بزرگترین چالش درمانی خوزستان این است که تناسبی بین تعداد بیمار و تخت وجود ندارد . اکنون مشکل ما فضای فیزیکی است و در حال حاضر در استان خوزستان ۳۵۰۰ تخت بیمارستانی کم داریم. در کوتاه‌مدت یکی از راه‌حل‌ها استفاده از ظرفیت​های فرابخشی است که در این راستا در حال مذاکره با بیمارستان شهید بقایی هستیم.

ایدنی افزود: بیمارستان تازه تأسیس مسجدسلیمان از بهترین بیمارستان‌های تازه تأسیس کشور و بخش ICU سوختگی بیمارستان آیت‌الله طالقانی اهواز با تجهیزات پیشرفته هستند که بعد از تعطیلات سال جدید با حضور وزیر بهداشت افتتاح خواهند شد.

وی بیان کرد: در زمینه توسعه آموزش عالی در استان دو هدف در چشم انداز آینده مد نظر هستند .نخست تربیت نیروی انسانی مورد نیاز حوزه سلامت با نگاه بومی گزینی از طریق توسعه مراکز آموزشی شهرستان‌های واجد شرایط در سطح کارشناسی و دوم تمرکز دانشگاه مادر بر روی تحصیلات تکمیلی و تولید دانش در برنامه قرار دارد.