رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در اولین کنفرانس ملی علوم و مهندسی محیط زیست در اهواز گفت: شاید نگاه علمی توام با دوراندیشی در حل مشکلات، مورد پسند برخی​ها واقع نشود اما اگر امروز ما دچار صدماتی هستیم به دلیل نگاه غیرکارشناسی و عدم پایبندی به قانون و برنامه است.

معصومه ابتکار امروز (۲۸ به من​ماه) در این کنفرانس که در دانشکده علوم دانشگاه شهید چمران اهواز آغاز به کار کرد، اظهار داشت: تمایز رویکرد این دولت با برخی رویکردهای گذشته، تاکید بر نظر کارشناسی و پرهیز از تصمیمات آنی و فوری در بررسی و حل معضلات بوده است.

وی ادامه داد: وقتی مرکز پژوهش​های مجلس شورای اسلامی اعلام می​کند ۷۵ درصد برنامه​ای مانند برنامه چهارم توسعه اجرا نشده است، نشان‌دهنده همان نگاه غیرکارشناسی به موضوعات است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: وقتی در یک دوره با بی​توجهی مواجه شویم، معضلات زیست​محیطی از این دست که در استان خوزستان پدید آمد، نمود پیدا می​کند و در این شرایط، طبیعت نمی تواند خود را تجدید کند.

ابتکار افزود: دانش امروز این موضوع را ثابت می​کند که اگر بهره​برداری، تخریب و برداشت از منابع طبیعی را به حدی انجام دهیم که طبیعت نتواند خود را بازسازی کند، طبیعت تجدید نمی​شود. در مورد منابع آب نیز شرایط به همین‌گونه است. میزان برداشت و بهره​برداری از طبیعت تا زمانی امکان تجدیدپذیری می​دهد که چرخه هیدرولوژیک را از بین نبریم اما وقتی این چرخه از بین می​رود، چیزی برای طبیعیت باقی نمی​ماند که تجدید شود.

وی با بیان این‌که بخش مهمی از این مشکلات ناشی از فقدان علمی است، عنوان کرد: بسیار تمایل داشتم که در زمان وقوع پدیده ریزگردها در استان خوزستان حضور یابم اما به تصمیم دولت وزیر بهداشت به عنوان نماینده دولت به خوزستان سفر کرد. معتقدم در فضایی باید در این زمینه صحبت کنیم که مباحث به طور جدی و علمی مطرح شود و با نگرش علمی و کارشناسی با مسائل برخورد کنیم. اما وقتی که نگرش​های علمی را با نگرش​های دیگر از جمله دیدگاه​های سلیقه​ای و نگرش​های سیاسی مداخله دهیم، فضا برای صحبت کردن مناسب نخواهد بود.

معاون رییس جمهور گفت: همه، ساکنان زمین و سوار بر یک کشتی هستیم. بنابراین هر فعالیتی که در هر نقطه از جهان انجام می​شود، بر نقاط دیگر جهان تأثیر می​گذارد.

ابتکار به برگزاری پیش‌کنفرانس COP (متعاهدین تغییرات آب و هوا در ژنو) اشاره کرد و گفت: در این برنامه سند اولیه توافق جدید پس از توافق “کیوتو” که عنوان می​کند دمای زمین نباید بیش از این افزایش یابد، تدوین شد. بر اساس این توافق همه کشورها متعهد هستند که میزان تولید گازهای گلخانه​ای که موجب افزایش دمای زمین می​شود را کاهش دهند و در دولت یازدهم نیز در این زمینه کارهای بزرگی در حال انجام است.

وی افزود: در توافق جدید دنیا، باید همه کشورها قبول مسئولیت کنند اما مبحثی که از سوی کشورهای در حال توسعه در این زمینه مطرح می​شود این است که مسئولیت تاریخی تولید گازهای گلخانه​ای را باید کشورهای توسعه‌یافته که به مدت ۶۰ سال این گازها را تولید کرده​اند، بپذیرند. البته توافق جدید هنوز نهایی نشده اما با توجه به نگرانی جهانی در این رابطه قطعا تا پایان سال میلادی جدید نهایی خواهد شد. ما نیز در مذاکرات، نگرانی جدی خود را در این زمینه اعلام و خوزستان را به عنوان نمونه در این مذاکرات مطرح کردیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بنابراین با این شرایط باید در جهت بهینه​سازی مصرف تلاش کنیم. شاید بپرسید که بهینه‌سازی مصرف چه ارتباطی با گردوغبار دارد، که لازم است بدانید این دو ارتباط بسیاری با هم دارند. در این زمینه ادارات، مجموعه​های مختلف، فلرهای نفتی، نیروگاه​ها و حتی منازل نیز باید در بهینه‌سازی مصرف نقش داشته باشند.

ابتکار اظهار کرد: گام دوم در این زمینه بحث انطباق است. توافق جدید عنوان می​کند که کشورها باید بتوانند با استفاده از فن​آوری​های مختلف جدید و نوین خود را با این شرایط منطبق کنند چرا که این یک فرایند جهانی است و پس از مساله صلح و امنیت که برای همه دنیا و به خصوص منطقه ما حائز اهمیت است، فرایند زیست‌محیطی و گرم شدن زمین از مهم​ترین چالش​های جهانی محسوب می​شود که نیازمند همگرایی و تلاش همه مجموعه​های دولتی، مردم​نهاد، خصوصی، و حتی مردم است تا این معضلات حل شود.

وی الگوی فعلی کشاورزی در کشور را الگویی بین سنتی و نوین عنوان کرد و گفت: الگوی کشاورزی ما باید اصلاح شود چون امکان ندارد با این شیوه بتوان ادامه داد. در کشاورزی ۹۴ درصد آب با راندمان ۳۰ درصد و با بهره‌وری پایین و آلودگی​های ناشی از مصرف کود و سم، به مصرف می​رسد که ادامه کار با این شرایط امکان‌پذیر نیست.

معاون رییس جمهور گفت: یک صندوق بین​المللی حمایتی در این زمینه پیش‌بینی شده ولی تاکنون کشورهای بزرگ حتی به یک درصد از تعهدات خود در قبال این صندوق عمل نکرده‌اند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرد: طی ۱۰ سال گذشته کانون​های فرسایش بادی به میزان ۲۷ درصد در کشور افزایش داشته​اند. لذا تغییرات اقلیم مساله​ای است که باید ابتدا با رویکرد علمی و به دور از غوغاسالاری و مسائلی که بخواهند نگرانی شدید در مردم ایجاد کند، بررسی و مطرح شود تا این راه​حل​های علمی به نتیجه منتهی شود و بتوانیم مردم را در مقابل آسیب​ها حفاظت کنیم.

ابتکار با اشاره به مصوبه روز یکشنبه دولت در زمینه مقابله با پدیده ریزگردها اظهار کرد: پس از نشست​های متعدد کارشناسی؛ فراهم​آوری امکانات برای انجام واکنش سریع با قابلیت پیش​بینی، هشدار به مردم و تجهیز مراکز درمانی، تجهیز اماکن به سیستم​های تهویه، پیش​بینی تسهیلات ویژه در بحث حمل​ونقل و سایر موارد به تصویب دولت رسید.

وی ادامه داد: پس از مرحله واکنش سریع که در برنامه کوتاه​مدت تعریف می‌شود، اقدامات میان​مدت قرار دارد که در این زمینه اعتباراتی به منظور مقابله با این پدیده پیش​بینی شده است و از آنجا که دانشگاه​های محلی، طبیعت منطقه و درد مردم را به خوبی می​شناسند، لازم است نظر کارشناسی را به این دانشگاه​ها واگذار کنیم. همچنین در مطالعات بلندمدت با تدوین یک برنامه مناسب باید به مقابله با این پدیده پرداخته شود. علاوه بر استان خوزستان، استان​هایی چون سیستان و بلوچستان، ایلام و لرستان نیز برخی با منشا منطقه​ای و برخی با منشا داخلی با این پدیده درگیر هستند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: راه مواجهه با این معضلات ایجاد فضای اجتماعی توام با نگرانی نیست بنابراین باید فضایی سالم برای نقد، شنیدن صدای مردم و حتی اعتراض ایجاد کنیم. اما باید مراقب بود که با این مباحث مواجهه علمی داشته باشیم چرا که هیچ مسئولی نمی‌تواند بگوید این معضلات را در یک ماه حل می​کند. اگر عراق موضوع را حل کند، تکلیف نقاطی از جمله مرزهای سوریه، اردن، و صحرای آفریقا چه می‌شود؟

ابتکار به وقوع پدیده گردوغبار پکن اشاره کرد و گفت: با اینکه دولت چین، اقدامات بسیاری در جهت مهار این پدیده انجام داد، ولی عملا نتوانست به نتیجه​ای قطعی برسد لذا باید پرسید که آیا همه مغزها از پکن فرار کرده‌اند؟

معاون رییس جمهور در پایان، عزم و اراده دولت یازدهم را بر حل معضلات زیست محیطی محکم دانست و گفت: البته دولت به تنهایی نمی​تواند به نتیجه مطلوب در این زمینه برسد، حل این معضلات به یک پشتوانه اجتماعی با منشاء دانشگاه​ها نیازمند است.