آلودگی هوای ناشی از پدیده گرد و غبار در استان خوزستان و به ویژه شهرستان اهواز به یک درام تکراری تبدیل شده که مردم استان دیگر به ناچار پدیده دردناک گرد و غبار را با تمام مضراتش تحمل می کنند. هر بار که گرد و غبار در خوزستان پدیدار می شود مردم با بیماری های مختلفی از جمله مشکلات تنفسی، بیماری قلبی و سرگیجه مواجه می شوند.

مسئله ای که بیشتر از عواقب ناشی از این پدیده ذهن ها را درگیر کرده، نحوه مقابله با این پدیده است که بعد از گذشت چندین سال از وعده های داده شده هنوز معلوم نیست که متولی رفع این گرد و غبار چه کسی است و بالاخره منشا آن داخلی است یا خارجی و چرا متولیانی که این مسئولیت بر دوش آنها گذاشته شده در رفع آن کوتاهی می کنند؟

مسئولان متوجه نیستند که با تشکیل ستاد بحران هیچ دردی از مردم درمان نمی شود و تنها به تنظیم یک صورتجلسه منتهی می شود. گرد و غبار روزهای بسیاری از این هفته را مهمان شهر اهواز بوده و نفس های مردم را به شماره انداخت.

تاخیر در اعلام تعطیلی مدارس

هاشم بالدی مدیرکل بحران استانداری خوزستان می گوید: طی هفته ای که گذشت، روز هفت بهمن مقاطع مختلف شهرستان اهواز، ۹ بهمن در نوبت بعدازظهر مدارس شهرهای اهواز، آبادان و ماهشهر و همچنین ۱۱ بهمن نیز شهرهای اهواز، اندیمشک، شوش، گتوند، حمیدیه، باوی، هندیجان، هویزه، ماهشهر، دزفول، سوسنگرد، کارون و شوشتر در دو تایم صبح و بعد از ظهر به علت پدیده گرد و غبار تعطیل شدند.

وی می افزاید: از تمامی مردم اهواز و سایر شهرستان ها بابت تاخیر در اعلام تعطیلی مدارس عذرخواهی می کنم. وظیفه ای که باید در مدیریت بحران در ارتباط با اعلام به موقع این تعطیلی انجام دهیم باید به نحو احسن باشد که متاسفانه تاکنون به خوبی انجام نشده است.

مدیرکل بحران استانداری خوزستان عنوان می کند: برای اعلام تعطیلی مدارس ابتدا باید هواشناسی اطلاعات مربوطه به ویژه غلظت هوا را به ما اعلام کند و سپس مدیریت بحران در صورت اینکه غلظت هوا بیشتر از شاخص های استاندار باشد، با مشورت استاندار، فرماندار و آموزش و پرورش اقدام به تعطیلی مدارس می کند.

بالدی بیان می کند: این تعطیلی از طریق ارسال نامه به همه اعلام شده و معمولا فرمانداری و آموزش و پرورش از طریق سامانه پیام کوتاه و صدا و سیما نیز از طریق اخبار و زیرنویس اطلاع رسانی می کنند.

وی یادآور می شود: در گذشته توده گرد و غبار از کشورهای خارجی به استان ورود پیدا می کرد که تشخیص آن حتی تا ۴۸ ساعت قبل از پدیده انجام می شد. در حال حاضر مشکل اصلی این است که منشا گرد و غبارهای اخیر درون استانی بوده و مثلا این توده از سمت شهرستان ماهشهر به شهر اهواز می آیند.

تاسیس ایستگاه های هواشناسی خاص گرد و غبار

مدیرکل بحران استانداری خوزستان تاکید می کند: چند روز گذشته جلسه ای در شورای هماهنگی بحران داشتیم که مقرر شد تا ایستگاه های هواشناسی خاص گرد و غبار تاسیس کنیم تا سرعت را برای پیش بینی این توده ها بالاتر ببریم. با وجود اینکه منابع طبیعی متولی اصلی بیابان زدایی است اما مناطقی که باعث شروع گرد و غبار و انتشار آن می شوند در اولویت کاری ما هستند.

بالدی ادامه می دهد: طبق آمار اعلام شده، مراجعات مردم به بیمارستان های اهواز برای گرد و غبار در دو روز پنج شنبه و جمعه ۶۵ نفر بوده است. هوایی که این چند روز در اهواز و برخی شهرهای استان داشتیم ناسالم بود که برای حل این معضل تمهیدات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتی را در نظر گرفته ایم.

وی تصریح می کند: تجهیز بیمارستان ها به کپسول اکسیژن، رفع کمبودهای هلال احمر، تقاضای خرید یک میلیون ماسک و تشکیل پایگاه در مراکز پرتردد از طریق هلال احمر و اورژانس پایگاه تشکیل دهند و ارائه ماسک و خدمات به صورت رایگان به مردم از جمله این تمهیدات هستند.

مدیرکل بحران استانداری خوزستان در پایان می گوید: شهرداران نیز موظف شدند تا ماسک خریداری کرده و در مکان های پرتردد میان مردم توزیع کنند. همچنین از طریق تشکل های مردم نهاد ماسک بین مردم توزیع می شود.

سید شریف حسینی نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی نیز اظهار می کند: بحث گرد و غبار اخیر خاص بود و شاهد شرایط حادی بودیم. طبق استاندارد جهانی بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ میکروموس در مترمکعب شرایط استاندارد هوایی برای تنفس است. ولی چند روز پیش ۱۰هزار میکروگرم در متر مکعب را در هوا مشاهده کردیم که این گرد و غبار ۶۶ برابر حد مجاز و استاندارد بود.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه چند روز گذشته شرایط هوایی بسیار ناسالم و خطرناکی داشتیم، می گوید: ۱۳ سال است که خوزستان با این پدیده دست و پنجه نرم کرده و از سال ۸۰ گرد و غبارها در استان مشاهده شد. این پدیده در سال ۸۵ جدی شده و به عنوان یک معضل، مشکل و بحرانی که آثار مخربی دارد، در دستور کار دولت قرار گرفت.

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی تصریح می کند: در سال گذشته ۲۲ هزار نفر به بیمارستان ها و درمانگاه های خوزستان مراجعه کردند که اگر بخواهیم به صورت واقعی این آمار را بدهیم و پزشکان خصوصی را نیز درنظر بگیریم چیزی حدود چهار برابر  افزایش پیدا می کند. ۶۰ درصد این افراد پیشینه ناراحتی تنفسی و آسمی نداشتند. امسال نیز ۱۵ هزار نفر تاکنون به بیمارستان ها مراجعه کردند. متاسفانه در زمان گرد و غبار افزایش ۲۰ تا ۴۰ درصدی مراجعات مردم به بیمارستان ها را داریم.

دولت به تعهدات عمل نکرد

حسینی اظهار می کند: از ۱۲ گرد و غبار سال جاری، منشا ۱۰ پدیده از داخل کشور و استان بوده است. منابع طبیعی طبق مصوب سفر سوم رئیس جمهور دولت دهم داشتند می بایست به اتفاق شرکت ملی نفت که تقبل پرداخت مالی را داشته حدود ۲۰۰ هزار هکتار زمین را مالچ پاشی می کرد. تا به امروز تنها ۱۲ و نیم درصد این کار یعنی حدود ۲۵ هزار هکتار مالچ پاشی انجام شده و این نشان دهنده عدم انجام تعهدات دولت در زمینه ای که باید وضعیت داخلی را کنترل کند، است.

وی عنوان می کند: اصلا شرکت ملی نفت تخصیص اعتبار ندارد و اعلام کرده که کار انجام شود و بعد بر اساس اسناد هزینه لازم را پرداخت می کنم. این در تعهدات شرکت ملی نفت بوده و باید انجام شود.

نماینده مردم اهواز، باوی و حمیدیه در مجلس یادآور می شود: استان خوزستان در سال ۸۹ ، ۴۵ روز خطرناک، ۱۱ روز بسیار ناسالم، ۱۲۷ روز ناسالم، ۵۸ روز سالم و فقط ۱۰ روز پاک داشت. بنابراین اثرات اجتماعی، آموزشی، محیط زیستی، اقتصادی، زندگی، فرهنگی و معیشتی مردم داشتیم.

حسینی بیان می کند: وقتی دولت چند روز را تعطیل می کند می تواند برای کسانی که در دستگاه های دولتی هستند کمکی باشد ولی به افرادی که در کار آزاد و روز مزد هستند نمی تواند کمکی کند.

مهاجرت متخصصان از خوزستان

وی تاکید می کند: وقتی که وضعیت استان به این شکل بوده و این همه آزردگی باشد یک چیز به ذهن مردم می رسد و آن هم مهاجرت از استان است. مهاجرت توسط مردم عادی انجام نمی شود و در واقع مهاجرت مغزها اتفاق می افتد. در حقیقت پزشکان متخصص، متخصصین زمینه های مختلف و کارشناسان می روند.

نماینده مردم اهواز، باوی و حمیدیه در مجلس یادآور می شود: وقتی استان از متخصصین تهی شد دچار مشکلات معیشتی خاصی شده و معضل اجتماعی پیدا می کند. بنابراین دولت باید فکر اساسی در مورد این مسئله و در حیطه اختیاراتش که همان ۲۰ درصد است، کند.

حسینی توضیح داد: اگر نماینده ای مشکلی را ببیند و مطرح نکرده و پیگیر نباشد باید به جای اینکه شاهد مشکلات باشد، استعفای خود را تقدیم کند. برای حل این پدیده با رئیس مجلس و نائب رئیس مجلس صحبت داشتم. همچنین وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که پنج شنبه هفته گذشته در اهواز حضور داشته و شاهد این گرد و غبار بود صحبت کردم و قول دادند که روز یک شنبه این هفته در هیئت دولت زمانی را برای حل این مشکل اختصاص دهند.

عدم اجرای کامل مالچ پاشی در خوزستان

لاهیجان زاده مدیرکل محیط زیست خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان می کند: منشا گرد و غبارهای روز پنج شنبه هفته  گذشته کانون داخلی استان بود. متاسفانه منابع طبیعی سال هاست که این کانون ها را شناسایی کرده و نقشه های لازم را نیز در دست دارد. ولی برای برطرف کردن آن باید پرسید که منابع طبیعی در زمینه تثبیت شن های روان و مدیریت این موضوع چرا تاخیر دارد.

وی می افزاید: طبق مصوبه دولت منابع طبیعی خوزستان باید در ۲۰۰ هزار هکتار کار تثبیت شن های روان را اجرا می کرد. روند این کار تا کنون خوب انجام نشده و درصد کمی از آن اجرا شده است. تا کنون بیش از ۱۰ جلسه در ستاد بحران برای آلودگی هوا تشکیل داده ایم که شرکت نفت مدعی می شود اعتبار تخصیص نداده اند و منابع طبیعی نیز اعلام می کند که باید برای اجرای این طرح مالچ رایگان در اختیارمان قرار می دادند ولی این کار صورت نگرفت. مسائل مختلف فراوانی برای عدم اجرای طرح فوق در جلسات متعدد مطرح شد.

لاهیجان زاده مدیرکل محیط زیست خوزستان در پایان گفت: از ابتدای سال جاری تا کنون ۱۲ پدیده گرد و غبار داشتیم که ۱۰ مورد آن یعنی ۸۳ درصد داخلی بوده است. برای مقابله با گرد و غبار شهرداری ها می توانند کمبرند شهرها را کامل کرده و توسعه فضای سبز داشته باشند. البته منابع طبیعی استان هم باید به کار خود تسریع ببخشد.

پیام صالحی راد فوق تخصص ریه در همین خصوص اظهار می کند: به طور معمول حملات بیماران آسم و برونشیت تشدید پیدا می کند و بیماران از حالت کنترل خارج می شوند. متاسفانه برخی مواقع وضعیت آلودگی هوا به گونه ای است که حتی افراد سالم هم با مشکلات تنفسی درگیر می شوند.

وی بیان می کند: افراد بیمار، کهنسالان و کودکان باید هنگام وقوع گرد و غبار از خانه خارج نشوند. اگر فردی برای انجام کاری مجبور به حضور در فضای آزاد و در معرض گرد و غبار است باید از ماسک فیلتر دارد (ان ۹۵) استفاده کند.