«سخن من با شما درباره اسلام است…» پیام برای خیلی از رسانه های گروهی غافلگیر کننده بود؛ درست در شرایطی که جبهه رسانه ای غرب در حال بهره برداری از واقعه پاریس و تروریست هایش بود،‌ رهبر ایران درست همان کسانی را مخاطب قرار داد که غرب تلاش می کرد روی آنان تاثیر بگذارد.

در این میان اما بیشتر غول های رسانه ای جهان تلاش کردند پیام رهبر انقلاب اسلامی کامل به مخاطبانش منتقل نشود؛ برخی راه سانسور پیام و  برخی تحریف و برخی دیگر نیز با تحلیل های مختلف اصل محتوای پیام  یعنی «اسلام را بدون واسطه و از منبع درست بشناسید»، را برای جلوگیری از نفوذ آن برگزیدند.

جدای از وظیفه رسانه ها برای انتقال پیام رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی، قطعا بزرگترین سهم برای این انتقال به وزارت امور خارجه تعلق می گیرد.

این وزارتخانه با داشتن بازوهای عملیاتی در دیگر کشورهای جهان در قالب سفارت و کنسولگری می تواند بالا ترین نقش را برای توزیع و تبئین پیام مهم رهبر انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکایی در راستای شناخت حقیقی اسلام ایفا کند.

دیپلمات ها و پیام رهبری؛ وزارت خارجه ای ها چه کردند؟

پس از انتشار پیام رهبر معظم انقلاب بسیاری از جوانان که در شبکه های اجتماعی فعالند سعی کردند تا پیام مقام رهبری را به زبان انگلیسی در شبکه هایی که در آن عضو هستند، منتشر کنند تا دوستان اروپایی آنها بتوانند از متن این نامه باخبر شوند.

خیلی ها انتظار داشتند فیس بوک وزیر خارجه ایران محمد جواد ظریف که نزدیک به یک میلیون مخاطب داخلی و خارجی  دارد و چند ماهی است به صورت نیمه تعطیل در آمده، با پیام مقام معظم رهبری بروز شود، اما این انتظار تا کنون برآورده نشده و ظریفی که کم اهمیت ترین جزئیات مذاکرات و دیدارهایش را بر روی شبکه اجتماعی قرار می داد، ترجیح داد سری به فیس بوکش نزند.

در ادامه نیز خیلی ها منتظر بودند که صفحه توئیتری ظریف دست به کار شود و پیام رهبر معظم انقلاب را منتشر کند اما بازهم این اتفاق نیفتاد.

انتقادات آنجا بیشتر شد که ظریف چندی پیش سال نو عبری را به روش هاشانا دختر نانسی پلوسی از مقامات کنگره آمریکا تبریک گفته بود و در همان زمان نیز حاشیه های زیادی را برای وزیر خارجه کشورمان ایجاد کرد؛ در این میان بسیاری از منتقدان انتظار داشتند که ظریف توئیت کردن بخش های مهم این نامه را در اولویت قرار دهد.

اما اولین موضوع گیری رسمی درباره پیام مقام معظم رهبری از سوی وزارت امور خارجه توسط خانم سخنگو، گرفته شد.

افخم که برای پاسخ به سوالات هفتگی خبرنگاران پشت تریبون همیشگی سالن کنفرانس وزارت خارجه قرار گرفته بود در پاسخ به سوالی درباره پیام رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی گفت: «این پیام مهم، بدیع و شیوه انتقال آن متناسب با مخاطبانش بوده است.»

وی ادامه داد: «سفارتخانه‌های ما و وزارت خارجه تلاش می‌کنند محتوای این پیام دقیق و بدون تحریف به دست جوانان در سراسر دنیا برسد.»

سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه  این پیام بازتاب گسترده‌ای در میان این جوانان داشته و هر روز بر تعداد علاقمندان به آن افزوده می‌شود گفت: «این پیام در نوع خود بدیع، ابتکاری و تأثیرگذار و بخشی دیگری از دیپلماسی و نگاه ایران به موضوعات جهانی و روند تحولات در آینده و نسل‌های دیگر بشری است.»

افخم تاکید کرد: «وزارت امور خارجه در جایگاه خود کمک به انتشار و بازنشر این پیام و اقداماتی که در پی معرفی این دیدگاه‌ هستند را در دستور کار قرار داده است و ما با تماس‌ها و برگزاری سمینار و میزگرد برای باز کردن و روشنگری دیدگاه‌های جهان اسلام نسبت به مسائل مهم جامعه بشری و مسائلی که تأثیرات زیادی بر صلح و امنیت دارند استفاده خواهیم کرد.»

اظهارات افخم این امیدواری را ایجاد کرد که وزارت خارجه برنامه جدی برای انتشار پیام رهبری از سوی سفارت خانه های جمهوری اسلامی در کشورهای اروپایی و آمریکا دارد؛ اما به نظر می رسد این امیدواری کمی خوشبینانه است.

بررسی های فارس از سفارت خانه های جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که ظاهرا هنوز دستور العمل وزارت امور خارجه برای نقش آفرینی سفارتخانه های ایران در کشورهای هدف، به دست سفرا نرسیده است، زیرا سایت های اطلاع رسانی رسمی سفارت خانه های مذکور در بیشتر موارد نه تنها اقدام به انتشار نامه مهم رهبر انقلاب بر روی خروجی خود نکردند، بلکه برخی از این سایت ها حتی مدت هاست که بروز نشده و آخرین مطلب آن مربوط به ماه ها پیش است.

در ادامه این گزارش نتایج بررسی سایت سفارت خانه های ایران در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی خواهد آمد، بررسی هایی که شاید نشان از عدم برنامه ریزی جدی وزارت امور خارجه برای اقدام در حوزه دیپلماسی عمومی دارد.

در این میان نیز سایت سفارت های ایران در چند کشور اروپایی اقدام به بازنشر پیام رهبر معظم انقلاب کردند.

سفارت خانه های ایران در اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، سوئیس، لهستان، اسلوونی و بوسنی تنها سفارت خانه های اروپایی ایران هستند که پیام مهم رهبر انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی را بازنشر دادند.

البته سایت سفارت خانه های مذکور تنها اقدام به انتشار متن فارسی این پیام کردند و با ورود به بخش انگلیسی این سایت ها تنها در مواردی می توان به متن انگلیسی پیام دسترسی پیدا کرد.

«خواب» دولت در حوزه دیپلماسی عمومی

تصاویر بالا به خوبی بیانگر عدم هماهنگی در استفاده از موقعیت های فضای مجازی در حوزه دیپلماسی عمومی است؛ حوزه ای که در میان هیاهوی رسانه ای غرب که تلاش دارد مانع از رسیدن پیام رهبر انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی برسد، می تواند به عنوان عمق استراتژیک ایران عمل کند.

درست در شرایطی که کشورهای غربی مانند آمریکا و حتی رژیم صهیونیستی با ایجاد سفارت خانه های مجازی سعی در نقش آفرینی در حوزه دیپلماسی عمومی دارند، وزارت امور خارجه از بدیهی ترین ابزار اطلاع رسانی خود در کشورهای دیگر نیز استفاده نمی کند.

قطعا این عدم بهره گیری از حوزه دیپلماسی عمومی و دوری از ابتدایی ترین ابزار اطلاع رسانی از سوی وزارت خارجه را نمی توان با هیچ یک از پروتکل های دیپلماتیک توجیه نمود، زیرا امروز بیشتر کشورهای جهان به اهمیت این حوزه پی برده و با استفاده از امکانات مختلف از قبیل شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، مخاطبان خود در دیگر کشورها را هدف قرار می دهد.

حال باید دید وزارت خارجه تا چه زمانی قرار است میدان دیپلماسی عمومی را به دیگر کشورها و برخی موارد به دشمنان واگذار کند.