رئیس‌جمهور با بیان اینکه آرمان ما به سانتریفیوژ وصل نیست، گفت: درباره اصول و آرمان در سیاست خارجی بحث نمی‌شود. مگر ما در مرحله اول در توافق ژنو آرمان و اصول را معامله کردیم؟ ما باهم حرف زدیم و توافق کردیم.

حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان در نخستین همایش اقتصاد ایران که در سالن اجلاس سران برگزار شد، اظهارداشت: پیامبران همه اهل فعالیت اقتصادی بودند، خود پیامبر اسلام (ص) نیز هم تجارت می‌کردند و هم زراعت و هم دامداری، همچنین ائمه ما نیز همین گونه بودند.

روحانی تصریح کرد: ما نمی‌توانیم بگوییم چون دین ما دین اسلام است و ما می‌خواهیم دارای معنویت بالا باشیم در اقتصاد زیاد حاضر نباشیم؛ معنویت و مادیت، دنیا و آخرت، کار و تلاش برای رفاه خود و خانواده و مردم یک جامعه در کنار اخلاق و پاکی همه در یک مسیر قرار دارند.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه سال گذشته دولت یازدهم کار خود را در یک شرایط خاص اقتصادی آغاز کرد، گفت: تیتر آن شرایط رکود تورمی است که شاید تیتری گویا برای وضعیت اقتصاد کشور باشد.

وی ادامه داد:‌همچنین کشور از لحاظ تورم از مرز ۴۰ درصد عبور کرده بود و اینکه کشور از لحاظ بازار پولی و شرایط ارزی در یک تلاطمی قرار داشت که پیش‌بینی آینده را دشوار می‌کرد.

روحانی در همین خصوص گفت: شرایط کشور اینگونه بود که دولت دارای بدهی‌های هنگفتی به نظام بانکی، به پیمانکاران و شرکت‌های متنوع داشت و اینکه دولت در شرایطی بود که از لحاظ روابط و سیاست خارجی فروش آنچه که می‌خواست بفروشد و خرید آنچه که می‌خواست بخرد با مشکلات توأم بود که شما نیز آن را در زندگی خود مشاهده می‌کردید.

رئیس‌‌جمهور با بیان اینکه اقتصاد کشور در آغاز دولت یازدهم به گونه‌ای نبود که اقتصادی اشتغالزا باشد،‌ گفت: ما در زمینه اشتغال مشکلات فراوانی داشتیم و اگر بخواهیم کل مبحث اشتغال را در بازه زمانی ۱۰ ساله از سال ۸۴ تا ۹۳ بررسی کنیم شاغلین کشور از ۲۰٫۶ میلیون به ۲۱٫۵ رسیده است.

وی گفت: این وضعیت نشان می‌دهد اقتصاد ما اشتغالزا نبوده و حال باید ببینیم مشکلات این اقتصاد چه بوده است. روحانی خاطرنشان کرد: با اینکه در یک دورانی در دهه ۸۰ خصوصا در نیمه دوم آن وضع درآمد ارزی ما بسیار خوب بود اما بین سال‌های ۸۵ تا ۹۰ اشتغال خالص ما تقریبا صفر است. این نشان می‌دهد که با فروش نفت و درآمد ارزی هم مشکلات ما حل نمی‌شود.

رئیس‌جمهور اظهار داشت: بزرگترین مشکلی که ما در روز اول داشتیم عدم استفاده و بهره‌برداری از نظرات کارشناسی بود و این مهمترین معضل در بحث اقتصاد بود. وی افزود: ما از دانشمندان، دانشگاهیان، محققان، صاحبان تجربه و کارآفرینان نپرسیدیم، سوال نکردیم و از تجربه آنها به خوبی استفاده نکرده‌ایم.

وی با بیان اینکه خوددرمانی نتیجه‌اش روشن است، خاطرنشان کرد: اقتصاد ما در یک مقطع به دنبال خوددرمانی بود، یک عده در اتاقی بودند و از داروهای موجود در آن اتاق استفاده می‌کردند.

روحانی گفت: در یک اقتصاد سالم نمی‌شود از کارشناس استفاده نکرد، در یک اقتصاد پایدار هم نمی‌شود از کارشناس استفاده نکرد؛ دنیای اقتصاد امروز رقابتی است و همانطور که پزشکی امروز بخش‌‌های مختلفی دارد اقتصاد، علوم اجتماعی و حقوق هم همینطور است.

وی خاطرنشان کرد:‌ باید روی میز دولت راه‌حل‌های مختلف بیاید، گاهی اوقات می‌بینیم نظرها همان نظرات یا راه‌حل‌‌های سنتی دهه ۴۰ هستند، هر میزان که دانشجویان، اساتید و محققان افزوده می‌شوند روی میز ما هم باید نظرات نوتر،‌کارشناسی‌تر و بومی‌تر بیاید.

روحانی تأکید کرد: در کشور ما سال‌ها و دهه‌هاست که اقتصاد به سیاست خارجی و داخلی یارانه می‌دهد، اقتصاد ما تا کی باید به سیاست یارانه بدهد؟ باید یک دهه امتحان کنیم و از سیاست داخلی و خارجی به اقتصاد یارانه بدهیم تا ببینیم زندگی، معیشت و اشتغال جوانان مردم چگونه خواهد شد.

روحانی در ادامه به یکی از بخش‌های قانون اساسی که پیرامون همه‌پرسی از مردم است اشاره کرد و افزود:‌ من به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی دلم می‌خواهد شرایطی فراهم شود تا به این اصل قانون عمل کنیم و یک بار هم که شده آن چیزی را که برای همه مهم است و اهمیت دارد را از مردم بپرسیم.

وی افزود: البته مجلس جای خودش مهم و محترم است ولی خوب بود سالی یک بار یا حداقل چند سالی یک بار این کار انجام می‌شد ولی الان ۳۶ سال گذشته و این قانون عملی نشده است. رئیس‌جمهور با بیان اینکه اقتصاد ما بیشتر سیاسی است تا اقتصاد محض، تصریح کرد: نمی‌شود یک نهاد کار اقتصادی کند و مالیات ندهد اما متأسفانه تا می‌گوییم فلان نهاد هم باید مالیات بدهد می‌بینید که چه بساطی درست می‌کنند، البته این دولت واهمه‌ای ندارد و کار خود را انجام خواهد داد.

وی گفت: اقتصاد در کشور با انحصار پیشرفت نمی‌کند؛ باید اقتصاد را از انحصار و رانت نجات دهیم. اقتصاد باید در صحنه رقابت حضور پیدا کند.

روحانی خاطرنشان کرد: همه دستگاه‌ها باید فعالیت‌های اقتصادی خود را شفاف اعلام کنند و همه مردم باید از اعداد و ارقام و آمار اقتصادی با اطلاع باشند. رئیس‌جمهور بر ضرورت مبارزه با فساد اشاره کرد و گفت: مگر می‌شود با فساد حرکت اقتصادی ادامه پیدا کند. باید با فساد مبارزه کرد البته حرکت از سال گذشته شروع شده و هر چه ما داریم به خاطر استفاده از نظر دانشمندان، پژوهشگران و صاحبنظران و حمایت مردم و مقام معظم رهبری است و ما توانستیم با این حمایت‌ها یک گام به جلو حرکت کنیم. روحانی افزود: ما توانسته‌ایم تورم را مهار کنیم.

اقتصاددانان باید برای مردم کاهش تورم را توضیح دهند. کاهش تورم با ارزان شدن دو مقوله متفاوت است ولی تا ما می‌گوییم تورم کاهش پیدا کرده برخی‌ها می‌گویند چیزی ارزان نشده است وظیفه اقتصاددانان است که این مسئله را شفاف کنند.

روحانی ادامه داد: یکی از مسائل بسیار مهم در بخش اقتصاد این است که اگر مردم با ما همراه نباشند شکست می‌خوریم. البته من در این رابطه از رسانه‌های عمومی درخواست می‌کنم دولت را نقد کنند چرا که انتقاد اگر سازنده باشد لازم و مفید است اما حواسمان باشد که به اعتماد مردم صدمه نزنیم. وی گفت: اگر شما می‌بینید حرکتی از سال گذشته شروع شده این حرکت به خاطر سرمایه اجتماعی و رابطه دولت با مردم و اعتماد مردم به دولت است. مردم قبول کردند که این دولت با کارشناسان مشورت می‌کند و مردم قبول کردند این دولت به آنان دروغ نمی‌گوید.اگر این موارد از دست برود ما چیزی نداریم.

رئیس‌جمهور تصریح کرد: البته کارهای سیاسی و حزبی اشکال ندارد سال آینده هم سال انتخابات است و از الان نسیم آن می‌وزد اما ما در مسائل ملی رشد پایدار می‌خواهیم. روحانی با بیان اینکه در دو فصل اول نسبت به سال ۹۲ رشد داشته‌ایم، گفت: بعد از کنترل تورم در مجموع ۶ ماه رشدی حدود ۴ درصد داشتیم. احساس بنده نیز این بود که در مسیر رشد قرار گرفتیم و در حال عبور از رکود هستیم. وی تصریح کرد: البته امیدواریم پایان سال را طوری به پایان ببریم که تورم ما به مراتب از ۲۰ درصد کمتر خواهد بود و این موضوع ورای قول ما است چرا که قول ما تورم زیر ۲۵ درصد بود. قطعا پایان سال اقتصاد ما بعد از دو سال رشد منفی که در تاریخ چند دهه کشور ما بی‌سابقه بوده است،‌ دارای رشد مثبت خواهد بود.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه کاهش تورم برای چند ماه و یکسال کافی نیست، گفت: تورم باید به صورت مستمر کاهنده باشد تا به نقطه قابل قبول برسد. یعنی مهار تورم باید با قدرت در سال‌های ۹۳، ۹۴ و ۹۵ ادامه پیدا کند. وی گفت: هدف‌گذاری ما در سال ۹۶ که پایان دولت یازدهم است این است که تورم تک‌رقمی شود. البته دیگر کمتر کشوری وجود دارد که تورم دو رقمی داشته باشد.

روحانی پیرامون رشد اقتصادی گفت: البته رشد شروع شده اما مهم استمرار این رشد است که متأسفانه در کشور مقاطعی تورم مهار شد اما دوباره برگشت. همچنین در مقاطعی رشد داشتیم که آن نیز متوقف شد. آنچه که مهم است استمرار رشد است. وی با بیان اینکه ما توسعه پایدار، مستمر و همه‌جانبه می‌خواهیم، گفت: نمی‌شود بگوییم که از لحاظ اقتصادی می‌خواهیم توسعه پیدا کنیم اما در سیاست خارجی منقبض باشیم.

وی در ادامه سخنان خود افزود: تجربه سیاسی ما می‌گوید کشور با انزوا نمی‌تواند رشد مستمر داشته باشد این بدین معنی نیست که ما دست از اصول و آرمان‌ها برداریم مگر کسی در میز مذاکره بر اصول و آرمان‌ها صحبت می‌کند، یک عده در توهمات زندگی می‌کنند، دنیای امروز بحث منافع است. روحانی گفت‌: تهدیدها، فرصت‌ها و منافع مشترک اساس بحث سیاست خارجی است و اصول و آرمان در سیاست خارجی بحث نمی‌شود مگر ما در مرحله اول در توافق ژنو آرمان و اصول را معامله کردیم ما با هم حرف زدیم و توافق کردیم، مگر اصول بردیم تا معامله کنیم؟

رئیس‌جمهور تصریح‌کرد:‌ تمام مذاکرات اینگونه است که می‌خواهد پلی بین خواست طرف و خواست ما وصل شود، آرمان ما به سانتریفیوژ وصل نیست بلکه به قلب و اراده ما وصل است؛  اگر از آن طرف ما شفافیت بیشتری نشان دهیم و فلان غنی سازی که به آن نیاز نداریم متوقف کنیم یعنی آرمان ما رفت؟

وی افزود: ما در توافق ژنو توانستیم از بخشی از تحریم‌ها مانند خودرو، پتروشیمی، بیمه و کشتیرانی عبور کنیم و توانستیم بخشی از اموال بلوکه‌شده‌مان را آزاد کنیم. رئیس‌جمهور با بیان اینکه اگر دولت مشکل عمده‌ای پیدا کند آن را با صراحت برای مردم در میان می‌گذارد، گفت: اما باید بدانیم بسیاری از امور هم در جامعه باید با همکاری باشد. اینگونه نیست که همه چیز در دست دستگاه اجرایی باشد. مگر همه اقتصاد دست دولت است؟

روحانی تصریح کرد: مگر در اقتصاد دولت می‌تواند هر تصمیمی بگیرد. گاهی اوقات نیاز به قانون وجود دارد. در این رابطه مجلس نیز تنها وجود ندارد بلکه شورای نگهبان نیز باید تأیید کند پس لااقل این سه نهاد باید با هم باشند البته قوه قضائیه هم باید همکاری کند.

وی تأکید کرد: همه ما در سیاست‌های کلی باید از چارچوبی که مقام معظم رهبری ترسیم می‌کنند پیروی کنیم. رئیس‌جمهور گفت: بعضی‌ها به من نامه می‌نویسند و یا به دفتر رئیس‌جمهوری زنگ می‌زنند و می‌گویند چرا رئیس‌جمهور فلان کار را انجام نداد؟ بنده می‌گویم هیچ کاری نبوده که به مردم گفته باشیم و شروع نکرده باشیم. البته اگر می‌خواهیم آن را به پایان برسانیم باید همکاری کنیم.

روحانی با بیان اینکه شرایط منطقه و جهان به ما حکم می‌کند که وحدت و اتحاد بیشتری داشته باشیم، گفت: البته علیرغم همه مشکلات من به آینده امیدوارم. البته باید ملت در صحنه باشد و دولت را خادم خود بداند و دولت هم مردم را صاحب اختیار خود بداند. وی افزود: آنچه که مشکل است این است که دولت خود را سرور بداند و مردم هم بگویند کارها بر عهده دولت است. در صورتی که نباید اینگونه باشد. ما نماینده مردم هستیم و مردم نیز باید در صحنه حاضر باشند.

رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه در شرایط امروز با پدیده جدیدی به نام کاهش قیمت نفت مواجه هستیم، گفت: البته در سال ۶۶ و ۶۷ و ۷۷ و ۷۸ نیز چنین حوادثی را داشته‌ایم. از اینکه مقاطعی قیمت نفت بیش از حد انتظار کاهش پیدا کرده است. البته ذات نفت اینگونه است. با توجه به اینکه در این حوزه مصرف‌کننده و تولید‌کننده‌های بزرگ وجود دارد. روحانی تأکید کرد: اگر ایران تولید‌کننده ۱۰ میلیون بشکه نفت در روز بود حسابش با اینکه یک میلیون بشکه در روز تولید کند فرق می‌کند. ما در دنیا هر چه صادراتمان قوی‌‌تر باشد دیرتر صدمه می‌بینیم. اقتصاد مقاومتی نیز همین است. اگر راه‌آهن ما به همه کشورها وصل باشد، اگر گاز بفروشیم و بخریم و اگر سرمایه‌گذاری خارجی در ایران باشد و شما در خارج امنیت ملی ما تقویت می‌شود.

وی گفت: دیگر آن زمان گذشته است که می‌گفتند اگر سرمایه‌گذار خارجی به ایران بیاید استقلال کشور لطمه می بیند. البته ما از وضعیت امروز (کاهش قیمت نفت) نیز عبور می‌کنیم. البته می‌تواند بررسی کاهش قیمت نفت نیز در دستور کار این همایش باشد و اینکه برای ادامه مهار تورم و رشد اقتصادی باید چه کنیم.

روحانی در ادامه با اشاره به پرداخت یارانه‌ها گفت: آن افرادی که یارانه را نیاز ندارند نباید یارانه بگیرند، البته به راحتی می‌شود ۵۰ درصد کسانی را که نیازمند نیستند را کشف کرد یا اینکه بخشی از کسانی که نیازمند هستند را شناسایی کرد ولی بخش دیگری از آنها قابل شناسایی نیستند، و این باعث می‌شود مشکلاتی پیش آید. متاسفانه یک سیستم جامع در این بخش وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: در این رابطه با پرداخت یارانه‌ها هم به ما راه حل داده شود. البته ممکن است راه‌حل‌ها مشکلاتی داشته باشد ولی ما باید راه حل‌ها را به حداقل اشکال برسانیم و به آن عمل کنیم. روحانی با بیان اینکه با اقتصاد دولتی مشکلات حل نمی‌شود و باید اقتصاد را سامان داد، ادامه داد: اقتصاد ماشینی نیست که بشود آن را به تعمیرگاه برد و تعمیر کرد. اقتصاد را باید در حال راه رفتن تعمیر کرد.

رئیس‌جمهور افزود: کسانی که می‌خواهند به ما راه‌حل بدهند باید در نظر بگیرند که دولت دارای محدودیت منابع است،‌ ما نمی‌توانیم عدالت را فراموش کنیم، نمی‌توانیم به خاطر پیشرفت بخشی از مردم را نادیده بگیریم. نمی‌توانیم تغییر را پیاده کنیم که عدالت در آن نادیده گرفته شود. وی ادامه داد: اشتغال مشکل اساسی ما است. اقتصاد ما باید اشتغال‌زا باشد، فشار بیکاری امروز عمدتاً بر دختران فارغ‌التحصیل ماست. دخترانی که نیروهای خلاق جامعه هستند.

روحانی ادامه داد: ما باید به رشد مستمر اقتصاد اشتغال‌زا در چارچوب اقتصاد مقاومتی برسیم و در اقتصاد به جایی برسیم که چیزی مانند خشکسالی نتواند ما را زمین‌گیر کند. رئیس‌جمهور تصریح کرد: اگر قرار باشد مبنای اقتصاد ما بر پول نفت باشد مشکلات همچنان ادامه پیدا خواهد کرد، تولید نیز نباید متکی به دلار و نفت باشد. روحانی تأکید کرد: ما در ایران افراد خلاق، دانشمندان، صاحب‌نظران و محققان بسیار بزرگی داریم و برای عبور از این پیچ تنها نیاز به وفاق است.

وی در خاتمه اظهار داشت:‌ اگر مشکلات اقتصادی ما حل شود، توانمندتر شویم و اقتصاد مقاومتی ما موفق شود می‌توانیم در مذاکرات هم موفق باشیم.