محمد سُلگی دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران، دو هفته مانده به پایان مهلت فراخوان آن ، درباره مراحل انجام شده برای اجرای این طرح از آغاز تاکنون، تعداد شهرهایی که تا این لحظه نامزد پایتخت کتاب ایران شده‌اند، نحوه انتخاب هیئت داوری و ارزیابی طرح‌های رسیده به دبیرخانه و موضوعات دیگر در این رابطه، توضیح داد.

تشکیل ستاد انتخاب پایتخت کتاب در ۳۰ استان

سلگی ابتدا گفت: طبق بررسی‌هایی که انجام شده، تا پریروز (شنبه ۲۹ آذر) ۳۰ استان کشور، ستاد انتخاب شهر نمونه خود را در حوزه کتاب، تشکیل داده‌اند و تا این لحظه هم طرح‌های حدود ۲۰ شهر به دبیرخانه رسیده و آنگونه که مطلع هستیم، در تعداد دیگری از شهرها هم ستاد، تشکیل شده و طرح‌هاییشان در حال نهایی شدن برای ارسال است.

اسامی برخی شهرهای نامزد کسب عنوان پایتخت کتاب ایران

از جمله شهرهایی که سُلگی از دریافت طرح‌های آنها خبر داد، می‌توان به بوشهر، گنبد کاووس و نیشابور اشاره کرد و با بیان اینکه شهرهای دیگری هم مانند کاشان و مراغه و راساً برای شرکت در این فراخوان اعلام آمادگی کرده‌اند، سپس یادآور شد: قطعاً تعداد شهرها زیاد است اما تعداد شهرهایی که به طور می‌خواهند وارد این عرصه شوند، محدودتر است. تعدادی از شهرها هم پرسش‌هایی دارند که با ما در حال مذاکره هستند و ما هم در حال پاسخ دادن به سوال‌های آنها هستیم.

منتظر طرح‌های کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ هستیم

وی افزود: ستادهای مربوطه در شهرهای بزرگ کشور هم مانند تهران، قم، مشهد، تبریز و اصفهان هم فعال هستند ولی هنوز طرح‌هایشان به دبیرخانه نیامده است. روال کار هم در استان‌ها و شهرها به این شکل است که یک ستاد به همین منظور مرکبی از جمعیتی از جمله شهردار، رئیس ارشاد و مسئولان تشکل‌های غیردولتی تشکیل می‌شود و تعدادی از طرح‌هایی را که در حال اجرا است یا می‌خواهد اجرا شود، برای ما ارسال می‌کنند.

دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران با بیان اینکه هدف اصلی این طرح رونق بخشیدن به کتابخوانی در داخل کشور و ایجاد انگیزه مطالعه بین شهروندان است، اضافه کرد: این طرح البته نیم‌نگاهی هم به طرح انتخاب پایتخت جهانی کتاب دارد.

نحوه تعیین اعضای تیم ارزیابیِ طرح‌ها و انتخاب پایتخت کتاب

سُلگی درباره نحوه انتخاب تیم داوری برای ارزیابی طرح‌ها جهت انتخاب پایتخت کتاب ایران هم گفت: ما هم می‌توانیم یک ترکیب حقوقی داشته باشیم، هم یک ترکیب حقیقی و یا هم ترکیبی بینابین؛ البته در حال حاضر و برای برنامه‌ریزی‌ها در مورد این طرح، ترکیب کلی، عموماً یک ترکیب حقوقی است و مسئولانی را از وزارت ارشاد، وزارت کشور، هیئت امنا نهاد کتابخانه‌های عمومی، سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌ها، به اضافه جمعی از کارشناسان حوزه کتاب اعم از مولف، کتابداری، کتابفروش و تشکل‌ها را شامل می‌شود.

وی اضافه کرد: تلاش می‌کنیم که گروه داوری را غیر از این افراد، از چهره‌های فرهنگی مطرح و صاحب نظر انتخاب کنیم. نامزدهایی هستند اما ما همچنان در حال رایزنی و جستجو هستیم و فکر می‌کنم بعد از پایان مهلت فراخوان (۱۵ دی) – که البته تمدید شدن یا نشدن این مهلت، بستگی به وضعیت کلی طرح‌های ارسالی دارد – ترکیب هیئت داوران ما هم مشخص شود.

انتخاب یک شهر به عنوان پایتخت کتاب ایران، قطعی است

حتماً دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران با تاکید بر این نکته که «پس از پایان بررسی‌ها قطعاً یک شهر به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب و طی مراسمی در نیمه اول اسفند معرفی می‌شود»، گفت: ما علاوه بر این، قصد داریم که شهرهایی را هم به عنوان نامزد پایتخت کتاب ایران معرفی کنیم تا فعالیت‌های این شهرها هم مورد تقدیر قرار گیرد.

سُلگی همچنین در خصوص دو بار معرفی تهران برای رقابت در طرح انتخاب پایتخت جهانی کتاب (۲۰۰۶ و ۲۰۱۱) و البته ناکامی پایتخت کشورمان در هر دو بار، ضمن اشاره به همکاری تنگاتنگ دبیرخانه طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران با کمیسیون ملی یونسکو در تهران و همچنین این نکته که طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران، طرحی علمی‌تر و موجه‌تر است و به تمامی استانداردهای یونسکو در آن توجه شده است، ابراز امیدواری کرد: شهری که به عنوان  انتخاب و معرفی می‌شود، به عنوان نماینده رسمی ایران برای رقابت در این مسابقه جهانی، به یونسکو معرفی شود.

الگوهای یونسکو را بومی کرده‌ایم

وی ضمن تاکید دوباره بر اینکه ما حتی در تنظیم فرم‌هایمان در فراخوان، از الگوهای یونسکو در این زمینه استفاده کرده‌ایم و البته آنها را بومی‌سازی هم کرده‌ایم، در توضیح دیگری در همین خصوص، گفت: نباید همیشه روی تهران متمرکز باشیم و صرفاً امکانات آن را جلو چشم داشته باشیم، ضمن اینکه انتخاب‌های یونسکو هم در سال‌های اخیر نشان داده، شهری که به عنوان پایتخت جهانی کتاب انتخاب می‌شود، لزوماً نیازی نیست که از امکانات زیادی در حوزه کتابخوانی برخوردار است.

دبیر طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران در پایان با ابراز امیدواری نسبت به اینکه طرح مذکور بتواند، حرکتی را در زمینه ایجاد انگیزه مطالعه و کتابخوانی بین شهروندان در تمامی شهرهای کشور ایجاد کند، تاکید کرد: قطعاً این طرح، طرح بی‌اشکالی نخواهد بود اما فکر می‌کنم که بتواند در برنامه‌ریزی‌های کلان در اداره شهرها برای آینده، موثر باشد چرا که تاکید شده که شهرهایی که مایل به مشارکت در این طرح هستند، باید برنامه‌ای دوساله هم در حوزه کتابخوانی ارائه کنند و از ایتن حیث، اختتامیه این طرح و معرفی پایتخت کتاب ایران، در واقع شروع دوباره آن خواهد بود.