سرپرست دانشگاه شهید چمران با انتقاد از رشد کمی بی‌رویه آموزش عالی در سال‌های اخیر، گفت: در حوزه پژوهش چون عزم جدی وجود ندارد و سیاست‌های کلی آن گونه که باید و شاید تبیین یا اجرا نشده است، هنوز به کیفیت مطلوب نرسیده ایم.

دکتر محمد رعایایی‌اردکانی در نشست معاون علمی و فناوری رییس جمهور با مسئولان و اساتید دانشگاه شهید چمران اهواز که ظهر امروز در سالن جلسات حوزه ریاست این دانشگاه برگزار شد، با ابراز نگرانی از گسترش بی‌رویه آموزش عالی در سال‌های اخیر اظهارکرد: با توجه به این موضوع تا آن‌جا که توانستیم سعی شد نقطه نظرات و دیدگاه های اعضای هیات علمی که به طور عمده بر ارتقای کیفیت تأکید دارند را به گوش مسولان برسانیم ولی نتیجه آن‌گونه که می‌خواستیم نشد.

وی با اشاره به وجود نزدیک به دو میلیون و ۴۰۰ هزار دانشجوی در حال تحصیل در کشور، تصریح کرد: در خوزستان نیز حدود ۲۶۰ هزار دانشجو وجود دارد که از این تعداد ۱۲۰ هزار نفر در دانشگاه آزاد و ۶۰ هزار نفر در دانشگاه پیام‌نور مشغول به تحصیل هستند. همچنین نزدیک به ۲۵ تا ۳۰ هزار دانشجو در دانشگاه‌های دولتی و مابقی در مراکز علمی کاربردی و غیرانتفاعی تحصیل می کنند.

سرپرست دانشگاه شهید چمران با بیان این‌که در حال حاضر نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه شهید چمران به عنوان دانشگاه مادر استان، ۲۷ به یک است، افزود: این در حالی است که این نسبت در بعضی از دانشگاه‌های آزاد استان یک به ۱۳۰۰ است. با این حال در بعضی رشته‌ها بدون وجود هیات‌علمی ۴۰۰ دانشجوی کارشناسی ارشد پذیرش شده و اخیرا هم مدعی پذیرش دانشجوی دکتری هستند؛ به طوری که در سال جدید نزدیک به ۱۲ تا ۱۳ هزار دانشجوی PhDدر دانشگاه آزاد پذیرش شد.

رعایایی افزود: این اتفاق در حالی رخ داده‌است که در سال‌های ۸۶ – ۸۵ پذیرش دانشجوی دکتری حدود ۶ هزار نفر بود که به یکباره در دولت قبل به ۱۲ هزار نفر افزایش یافت و در مجموع کیفیت فدای کمیت شد و به شرایط فعلی رسید.

وی با اشاره به وضعیت دانشگاه شهید چمران خاطرنشان کرد: پردیس اصلی دانشگاه در مساحتی نزدیک به ۱۷۰ هکتار متشکل از ۱۳ دانشکده است که دو دانشکده هنر شوشتر و باستان‌شناسی شوش در شهرستان مستقر هستند. در حال حاضر دانشگاه دارای نزدیک به ۱۷ هزار دانشجو در مقاطع مختلف است که تعداد دانشجویان دوره دکتری یک هزار و ۲۰۰ نفر و دوره کارشناسی ارشد ۴ هزار و ۱۶۰ نفر است.

سرپرست دانشگاه شهید چمران اهواز اظهارداشت: معتقدیم باید کمیت را مهار و کیفیت را ارتقا داد. یکی از مشکلات کشور ما این است که برنامه محور نیست و وضعیت فعلی آموزش عالی نیز ناشی از همین مسئله است.

رعایایی با بیان این‌که نه تنها در پژوهش بلکه در آموزش هم باید تقاضامحور باشیم، یادآور شد: در زمان انقلاب فرهنگی بحث راه‌اندازی دانشگاه تقاضامحور مطرح بود ولی این امر محقق نشد و در نهایت تصمیم گرفته‌شد که با توجه به امکانات موجود رشته ها توسعه یابد که نتیجه آن افزایش شمار فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها در رشته‌های متعددی است که بسیاری از آن‌ها موردنیاز نیستند.

وی افزود: تنها در مقطع PhD امسال ۵۰۰ نفر در فراخوان جذب هیات‌علمی دانشگاه ثبت‌نام کردند در حالی که در سال ۸۱ یک نفر متقاضی هم وجود نداشت؛ بنابراین باید موضوع کیفیت را دنبال کنیم.

سرپرست دانشگاه شهید چمران با اشاره به تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه، افزود: اگر بتوانیم پایان‌نامه‌های دانشجویی را به سمت حل مشکلات جامعه سوق دهیم، قطعا تحول عظیمی در استان و کشور اتفاق می افتد و این تقاضا از معاونت علمی و فناوری وجود دارد که در این زمینه دانشگاه را یاری کند.

رعایایی ادامه‌داد: در حال حاضر بودجه‌ای که در تحصیلات تکمیلی به‌خصوص به دانشگاه‌های دولتی اختصاص می‌یابد پاسخگوی این هدف نیست. زیرا یک پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد حداکثر با ۵۰۰ هزار تومان و دکتری با ۲ میلیون تومان اداره شود. در حالی که در دانشگاه علوم پزشکی این رقم برای پایان نامه های کارشناسی ارشد تا ۱۶ میلیون تومان و در مقطع دکتری از ۲۰ تا ۶۰ میلیون تومان است که مشخص نیست این اختلاف از کجا ناشی می شود و بهتر است که یک بازنگری در این خصوص انجام شود.

در این نشست همچنین دکتر ابراهیم حاجی‌دولو معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز با ارائه آماری از وضعیت پژوهش در این دانشگاه، اظهارداشت: هر پروژه ارتباط با صنعت که در دانشگاه اجرا شده، به طور متوسط ۸۰ میلیون تومان است که این پروژه‌ها تقاضامحور بوده‌اند. در حوزه خدمات آزمایشگاهی نیز حجم خدمات تقاضامحور به صنایع و دستگاه‌ها با توجه به خرید تجهیزات جدید رشد شتابنده‌ای داشته است که نشان می‌دهد در استان در این حوزه جاذبه، فرصت و تقاضا وجود دارد.

وی در زمینه مرکز رشد فناوری دانشگاه، خاطرنشان کرد: در مجموع ۲۷ شرکت موفق شدند از مرکز رشد خارج و در پارک علم و فناوری مستقر شوند که البته خروجی ناموفق هم ۱۶ شرکت بود. در مجموع یک بررسی کلی نشان می‌دهد که سقف قراردادها و تعداد شرکت‌ها پایین است و تنها حدود یک پنجم فرصت‌ها استفاده شده است و چهار پنجم فرصت‌هایی که اساتید در رابطه با ارائه خدمات پژوهش و فناوری می‌توانند داشته باشند از دست داده‌ایم.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز دلایل این موضوع را ضعف‌های داخلی هم‌چون درگیر بودن با آموزش، تعداد دانشجوی زیاد و مسائل خارجی مانند سیاست‌های خارج از اختیار دانشگاه اعم از عدم توجه مناسب جهت واگذاری پروژه‌های کلان به دانشگاه عنوان کرد و اظهارداشت: با توجه به شرایط استان باید مدل توسعه فناوری و تحقیقات طراحی شود. در حال حاضر در خوزستان شرکت‌های بسیار بزرگی وجود دارد که می‌توانند اقتصاد را ببلعند و این مدل باید با توجه به این مزیت‌ها طراحی شود.

حاجی‌دولو با بیان این‌که برنامه‌های دانشگاه در این زمینه در دو بخش پژوهشی‌‏، مشاوره‌ای و مطالعاتی و ساخت و تولید پیگیری می‌شود‏، افزود: در بحث پژوهشی‏، مشاوره‌ای و مطالعاتی به شدت فعالیت می‌کنیم و در مرحله بعد می‌توانیم به بخش ساخت و تولید وارد شویم.

وی همچنین به توانمندی‌های تحقیقاتی دانشگاه در حوزه‌های زمین‌شناسی و زمین‌شیمی نفت، سلول‌های خورشیدی، تحقیقات آب و غیره اشاره و از انعقاد تفاهم‌نامه با گروه صنعتی فولاد در آینده نزدیک خبر داد و گفت: همچنین رایزنی برای انعقاد تفاهم‌نامه دیگری جهت راه‌اندازی دفتر تحقیقات برق و نورد در دانشگاه انجام شده‌است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید چمران در بحث توسعه و تجاری‌سازی فناوری، با اشاره به وجود پروژه‌های فناوری بسیار زیاد در شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب خواستار دخالت‌دادن بیشتر دانشگاه در این پروژه‌ها شد و به فعالیت‌های انجام شده در حوزه تحقیقات ازدیاد برداشت در دانشگاه اشاره و خاطرنشان کرد: حمایت‌های مادی و تجهیزاتی برای آزمایشگاه مرکزی، موضوع تعمیرات و خرید تجهیزات جدید از مواردی است که به شدت در حال پیگیری است.

حاجی دولو همچنین از زیرساخت‌های نامناسب حوزه فناوری اطلاعات گلایه کرد و خواستار حمایت در زمینه تأمین نرم افزارها و سخت افزارهای مورد نیاز در این بخش شد.

در این نشست همچنین روسای دانشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه مهمترین خواسته ها و دغدغه های خود را با معاون علمی و فناوری رییس جمهور در میان گذاشتند.

پیشنهاد تأسیس یک منطقه ویژه فناوری مبتنی بر پتانسیل های فناوری خوزستان در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی در آبادان و خرمشهر در کنار منطقه آزاد اروند، افزایش تعامل با دانشگاه‌های خارج از کشور در سطح پتنت و انتقال فناوری، خارج کردن فرهنگستان از حالت سنتی آن و افزودن کلمه فناوری به فرهنگستان، به‌روزرسانی حمایت‌های ستاد نانو، داشتن نگاه ویژه به موضوع فناوری اطلاعات در دانشگاه‌های جنوب، اختصاص درصدی از درآمدهای نفتی استان به جبران آسیب‌های روانی ناشی از جنگ با توجه به وضعیت بحرانی آسیب های اجتماعی افسردگی، طلاق و اعتیاد در خوزستان، پوشش دادن هزینه های خدمات مشاوره ژنتیک و روان‌درمانی تحت پوشش تأمین اجتماعی برای مردم بی‌بضاعت استان، فراهم‌کردن زمینه انجام تحقیقات بین فرهنگی با کشورهای همسایه، تدوین یک ساز و کار الزام‌آور برای استفاده دستگاه های اجرایی از نتایج پژوهش‌ها، ساماندهی وضعیت اشتغال اساتید در خارج از دانشگاه ها، بها دادن به تحقیقات آب، فراهم کردن شرایط لازم برای سازماندهی تحقیقات در حوزه آب، و اعتراض به تفاهم‌نامه اخیر وزارت‌خانه‌های علوم و نفت در واگذاری تحقیقات و توسعه میادین نفتی کشور به شش دانشگاه بدون در نظر گرفتن حق تقدم دانشگاه شهید چمران، از اهم موضوعات مطرح شده در این نشست بود.