مراسم بیست و دومین دوره تکریم مقام کتابداران و ترویج فرهنگ کتابخوانی و یادبود ارتحال علامه طباطبایی صبح امروز سه‌شنبه ۲۷ آبان با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در تالار وحدت برگزار شد.

جنتی در این برنامه گفت: ملتی که با کتاب خو بگیرد، به آسانی می‌تواند از فراز و فرودهای روزگار عبور کند؛ به سان موفقیت‌های ایران در سده‌های طولانی تاریخ. فرمایش گهربار مولای متقیان را به یاد بیاوریم که می‌فرماید کسی که با کتاب آرامش می‌یابد، هرگز آسایشش سلب نمی‌شود. نیکو سخنی است چرا که کتاب به تعبیر بزرگان، بهترین دوست است و انسان بی‌دوست، تنهاست. انسان تنها نیز قرین غصه و اندوه است. کند و کاوی کوتاه در فراز و فرودهای درخشان تاریخ اسلام، این حقیقت را می‌نمایاند که جاذبه شورانگیز کتاب، این معجزه بی‌بدیل اسلام از همان نخستین دهه‌های اسلام، تا امروز ادامه پیدا کرده است.

وی افزود: از همین رو می‌توان گفت که تمدن اسلامی از اساس، مبتنی بر کتاب بوده است. امروز نیز، سخت نیازمند شکوفایی نهضت کتاب و کتابخوانی بین ایرانیان هستیم. شما کتابداران باید از نقشی که در این میان دارید، بر خود ببالید. کتاب کالایی است که هرچند ارزش افزوده پدیدآوردنش برای پدیده‌آورنده زیاد نیست اما ارزش معنوی آن بالاست. از این روست که نیازمند تقویت نهضت مطالعه مفید در کشور هستیم. طبق سند چشم‌انداز، ایران باید تا ۱۱ سال دیگر، اولین کشور منطقه در حوزه علم و فناوری باشد. در سال ۸۹ بود که سند نهضت مطالعه مفید به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و باید گام‌های اجرایی آن هرچه سریع‌تر برداشته شود. وزارت ارشاد هم در این زمینه خود را متعهد می‌داند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: این نکته را از نظر دور نداریم که مطالعه مفید باید معطوف به اثر و دستاورد علمی و عملی باشد و برای تعالی در این مسیر،‌ نیازمند به فعلیت رسیدن استعدادهای درونی است. اگر روزی اهلیت و عضویت در کتابخانه به عادت ایرانیان تبدیل شود،‌ آن روز، روز موفقیت حقیقی ماست. امیدواریم روزی برسد که وقتی شخصی به خواستگاری می‌رود، از او به جای پرسش درباره ثروتش،‌ از میزان مطالعه‌اش بپرسند و این موضوع جزو اولویت‌های همسرگزینی قرار بگیرد. شاید عده‌ای فکر کنند که داشتن مدرک دانشگاهی دلیل فضیلت است اما گاهی ورود به دانشگاه و داشتن مدرک، دلیل و گواه فاضل بودن نیست.

جنتی گفت: سستی در مطالعه یکی از مهمترین آفات فرهنگ عمومی است. پیدا کردن ریشه و علاج این مشکل، باید از مهمترین برنامه‌های مهم و موثر باشد. چرا که یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی کشورها، سرانه مطالعه در آن‌هاست. برای نهادینه کردن سنت کتابخوانی در گام اول، باید شوق مطالعه را در بطن جامعه و کودکان برانگیزیم. تقویت بخش کودک و نوجوان همراه با روش‌های خوب کشورهای دیگر که مناسب و متناسب با فرهنگ دینی و ملی ما باشند،‌ زمینه را برای حضور پررنگ مردم به‌ویژه کودکان در حوزه کتابخوانی فراهم می‌کند. در گام دوم باید شمارگان کتاب‌های پرمخاطب و مناسب نیز افزایش یابد و چنین کتاب‌هایی در دسترش عموم قرار گرفته و معرفی شوند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: کتاب باید به سبد اقتصادی و فرهنگی جامعه وارد شده و جزء لاینفک خانواده شود. باید کتاب را بومی کرد و با آن مانوس شد. هر خانه با کتابخانه زیبا خواهد شد و کتابخانه فضای خانه را تلطیف می‌کند. خواندن کتاب به انسان آرامش و اعتماد به نفس می‌دهد و ذهن را شکوفا می‌کند. در این میان، معرفی کتاب‌های ارزشمند و پرکشش، وظیفه همه افرادی است که در این حوزه دخیل هستند. تحقق خواسته‌های رهبری در این زمینه، نیازمند یک عزم ملی است. رهبر انقلاب، کتاب خوب را مانند غذای خوب معرفی می‌کنند و آن را مادر تمدن می‌دانند. ایشان تبلیغ و ترویج کتاب و کتابخوانی را یک واجب دینی می‌دانند و همیشه هم بر ضرورت این کار تاکید کرده‌اند. از این رو تلاش در این راه، در سالی که به تعبیر ایشان سال فرهنگ نام گرفته، از تکالیف مسئولان است.

وزیر ارشاد افزود: نمی‌توان از کتاب سخن گفت ولی از کوشندگان ترویج آن سخنی به میان نیاورد. نمی‌توان از کتابداران که سهم قابل‌ توجهی در این زمینه دارند، چیزی نگفت. شما کتابداران باید بر خود ببالید که با کتاب مانوس هستید. هرکسی در حوزه معرفی و تولید کتاب نقشی داشته باشد، بی‌گفتگو خادم فرهنگ مکتوب است و بر تارک فرهنگ کشور جا دارد. توانمندسازی کتابداران، بسیار اهمیت دارد. در این صورت وقتی مراجعه‌کننده‌ای از کتابدار درباره موضوع‌ خاصی سوال می‌کند، کار کتابدار صرفا به معرفی کتاب‌های برتر در مورد آن سوال، خلاصه نمی‌شود بلکه به پیشنهادهایی برای سیر مطالعاتی آن فرد می‌انجامد. البته چنین رویکردهایی نیازمند آموزش و طرح‌های هدفمند در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور هستند.

جنتی در بخش دیگری از سخنانش گفت: وضعیت معیشتی کتابداران با منزلت‌ و شان آن‌ها همخوانی ندارد.

این سخنان جنتی با تشویق حاضران روبرو شد و وی در ادامه گفت: کتابداران، حافظان میراث مکتوب ایرانی هستند. این کتابداران هستند که خواننده را در مسیر دستیابی به کتاب‌های مفید قرار می‌دهند و غبار غفلت را از روی کتاب‌های مغفول برمی‌دارند. با این همه کتابداران بین قفسه‌های کتاب کمتر به چشم می‌آیند و کمتر برای مطرح ساختن و گرفتن حق خود هیاهو می‌کنند. شاید چنین ادب و حیایی، نتیجه همنشینی آن‌ها با اهل کتاب باشد. رهبر انقلاب فرمودند کتابدار صرفا آن‌کسی نیست که خدمت آوردن و بردن کتاب را انجام می‌دهد بلکه کتابدار می‌تواند مرجعی برای راهنمایی مراجعه‌کننده باشد و این سخن رهبری یعنی این که یک کتابدار هم کتاب‌شناس است و هم باید شان و منزلت اجتماعی‌اش بیش از پیش پاس داشته شود. بنابراین حل هرچه سریع‌تر مشکلات استخدامی و معیشتی کتابدران، به ویژه کتابدران کتابخانه‌های روستایی باید مورد اهتمام نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور باشد. البته در یک سال اخیر، تلاش‌های زیادی در این زمینه انجام شده که به خاطرشان از دبیرکل کنونی و سابق نهاد قدردانی می‌کنم.

وی در پایان سخنانش گفت: رشد معنادار تعداد کتابدارها، کتاب‌ها و اعضای کتابخانه‌ها و همچنین تعداد کتاب‌های به امانت برده شده، در یک سال گذشته، همگی نشان از اهتمام جدی نهاد در این زمینه دارد. همه آمارها از جمله رشد ۱۴ درصدی کتابدارها و ۳ میلیون نسخه اضافه شده به کتابخانه‌ها، حاکی از شوق مردم برای تجهیز منابع کتابخانه‌ای و رشد متوازن در این بخش برای سند چشم‌انداز و نهضت مطالعه مفید است. شما کتابداران سعی کنید چون گذشته،‌ آموزه‌های انقلاب را در جهان بگسترانید و از جان‌های مشتاقی بگویید که همواره طالب حق و حقیقت هستند.