محققان دانشگاه شهید چمران اهواز برای بهبود خواص درمانی یک داروی ضد سرطان، به بررسی محاسباتی ترکیب داروی مورد نظر با نانومواد و امکان معرفی یک نانوحامل دارویی جدید پرداختند که نتایج این طرح تحقیقاتی می‌تواند در صنعت داروسازی به کار برود.

از داروهای شناخته شده در درمان سرطان‌های مختلف مانند ریه، مری و تخمدان، داروهایی بر پایه پلاتین است. با وجود عملکرد درمانی خوب این مواد، عوارض جانبی شدید آن‌ها مانند تهوع، استفراغ و ایجاد مقاومت به دارو، غیر‌قابل انکار است. برای رفع این مشکل می‌توان از راهکارهایی چون استفاده از حامل‌های دارویی با رهایش کنترل شده و هدفمند استفاده کرد.

بر اساس نتایج حاصل شده توسط این محققان، نانولوله‌های بور نیتریدی، یکی از ترکیبات کارآمد جهت انتقال هدفمند دارو به بافت سرطانی و درمان این بیماری خواهند بود. این نانوساختارها، از پایداری فیزیکی و شیمیایی بالایی برخودارند. نانولوله‌های بور نیتریدی، موادی آب‌گریز و غیر محلول در آب هستند و در برابر اکسید شدن مقاومت خوبی دارند. یک حامل دارو، الزاماً باید از ویژگی‌های ذکر شده برخوردار باشد.

به گفته دکتر احسان شاکرزاده، استادیار گروه شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز، نانوساختارهای کربنی دارای سمیتی ذاتی هستند. برای رفع این مورد، اغلب تلاش می‌شود با عامل‌دار کردن سطح آن‌ها، از سمیت این نانوماده کاسته شود، در حالی‌که نانوساختارهای بور نیتریدی، غیرسمی و دارای خواص منحصر به فرد مکانیکی و الکتریکی هستند. به نظر می‌رسد این نانوساختارها می‌توانند در حوزه دارورسانی مورد استفاده قرار گیرند.

در این کار تحقیقاتی با استفاده از روش محاسباتی DFT، بر هم‌کنش نانولوله‌های بور نیتریدی و داروهای ضد سرطانی سیس و ندا پلاتین بررسی شده است. همچنین در بخشی از این مطالعه، برهم‌کنش داروها با نانولوله‌هایی که سطح آن‌ها با آلومینیوم بهبود یافته مورد توجه قرار گرفته است.

نتایج حاصل شده حاکی از این است که این داروها مستقل از محل جذب بر روی نانولوله بور نیتریدی، برهم‌کنش ضعیفی با این نانوساختارها‌ دارند. از طرفی با فرض پوشش سطح نانولوله‌ با آلومینیوم، مشخص شده است که این داروها با انرژی قابل توجهی روی نانولوله‌ها جذب می‌شوند.

ساختار پایدار این نانوماده بیانگر جذب بالای داروهای پایه پلاتینی با این ترکیب است. از این‌رو این ترکیب نانوساختار، حاملی کارآمد برای تحویل دارو به بافت هدف خواهد بود. نکته قابل توجه آن‌که برهمکنش‌های نانولوله‌های بور نیتریدی با نداپلاتین که نسل جدیدی از داروهای درمان سرطان بر پایه پلاتین است، بیش از سیس پلاتین است.

نتایج این تحقیق که حاصل پژوهش‌های دکتر احسان شاکرزاده و دکتر سیامک نوری‌زاده، دانشیار گروه شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز، است، در مجلهPhysica E ( جلد ۵۷، شماره۱، ماه ژانویه، سال ۲۰۱۴، صفحات ۴۷ تا ۵۵) به چاپ رسیده است.