هورنیوز – ساختمان متروپل ریخت و در نهایت ۴۳ نفر جان خود را از دست دادند، خبری که روز ۲ خرداد ۱۴۰۱ فضای رسانه‌ای ایران را پر کرد، حادثه‌ای که خیلی‌ها را یاد فرو ریختن ساختمان پلاسکو در تهران انداخت. علی دهقانی، رئیس کل دادگستری استان خوزستان آن روز اظهار کرد: «ظهر امروز (دوم خرداد) ساختمان چندطبقه در دست احداث در آبادان ریزش کرد که بلافاصله رئیس دادگستری و دادستان عمومی و انقلاب این شهرستان در صحنه حاضر و دستورات مقتضی جهت رسیدگی به موضوع صادر شد.»

متروپل نام برج‌های دوقلویی بود که توسط هلدینگ عبدالباقی در آبادان ساخته و راه‌اندازی شد، مجموعه‌ای از امکانات تجاری در این ساختمان سبب شد به سرعت دیده و شناخته شود، اما پایان تلخ آن نه برای مردم آبادان خوش بود و نه برای سازنده آن. محمد مخبر، معاون رئیس‌جمهور بلافاصله پس از اطلاع از وقوع ریزش ساختمان متروپل در شهر آبادان، در تماس های تلفنی جداگانه با استاندار خوزستان و فرماندار آبادان، دستورات لازم برای بسیج امکانات جهت کمک به مصدومان و مجروحان این حادثه را صادر کرد علاوه بر آتش‌نشانی و نیروهای امدادی آبادان قدرت الله محمدی سرپرست سازمان آتش نشانی شهرداری تهران گفت: تیم آتش نشانان و نیروهای امدادی که در حادثه ساختمان پلاسکو اقدام به امداد رسانی کرده بودند در حال اعزام به آبادان هستند.

شدت حادثه به‌قدری بود که کسی نمی‌توانست خسارت‌های انسانی ریختن متروپل را برآورده کند، مهندس فرجی، رئیس اداره نظارت بر زیر ساخت‌های فیزیکی منطقه آزاد اروند گفت: تا ساعت ۶ صبح امروز(سوم خرداد) در محل حادثه بودم، با حضور شخص وزیر کشور، آقای محسن رضایی و مدیریت بحران کل کشور تصمیم گرفته شد سازه‌ای که الان احتمال ریزش آن وجود دارد را در وضعیت با ثبات نگه داریم.

فرجی در پاسخ به پرسشی درباره محبوس شدن افراد در طبقات تحتانی ساختمان گفت: «دیشب ما متوجه شدیم تعدادی در طبقه زیرین ساختمان که یک کافی‌شاپ آن‌جا وجود دارد هنوز زنده هستند، این افراد با تماس‌های تلفنی با خانواده‌های‌شان از زنده بودن خودشان اطلاع دادند، به محض این‌که ما متوجه شدیم اقدام کردیم، آن‌ها درخواست آب کردند و مشکلات تنفسی داشتند که امدادگران با برخی اقدامات تخربی به آن‌ها آبرسانی کردند، البته چندان نمی‌شود مداخله کرد چراکه هر اقدامی می‌تواند سبب فرو ریختن سازه شود، فعلاً یک مسیر دسترسی جزئی برای آن‌ها ایجاد شده است، امیدواریم با ادامه عملیات و ثبات سازه آن‌ها هم از آوار خارج شوند.»

این درحالی‌ست که طبق برخی گزارش‌ها مجتمع برج‌های دوقلوی متروپل به قدری سست بود که ستون اصلی و حمال مجتمع‌ها نشست کرده و شکم داده بود. تصاویر و ویدئوهای منتشر شده در فضای مجازی نیز چنین چیزی را نشان می‌داد. مالک، داربست‌هایی در اطراف پروژه کشیده بود که برخی مدعی هستند با هدف پنهان‌کاری وضعیت وخیم پروژه ایجاد شده بوده. گفته می‌شود مهندسان سازمان نظام مهندسی آبادان هشدار داده بودند که این مجتمع به افتتاح نخواهد رسید.

درهمین‌باره صادق خلیلیان، استاندار خوزستان با اشاره به علت فرو ریختن ناگهانی ساختمان متروپل اظهار کرد: بر اساس برآورد اولیه، علت این حادثه رعایت نشدن ضوابط فنی و استانداردها است. البته این موضوع قطعی نیست و باید پس از انجام بررسی‌ها، در مورد علت دقیق این مساله به صورت قطعی اظهار نظر کرد.

از همین رو دادستان عمومی و انقلاب خوزستان روز سوم خرداد گفت: تاکنون ۱۰ نفر از مقصران حادثه ساختمان ۱۰ طبقه متروپل دستگیر شدند. حسین حمیدپور شهردار فعلی و دو شهردار قبلی در بین افراد دستگیر شده هستند. شناسایی سایر عوامل مقصر در حادثه ریزش برج متروپل آبادان ادامه دارد.

حواشی مرگ عبدالباقی مالک متروپل
یکی از حواشی فرو ریختن ساختمان متروپل مرگ مالک آن یعنی حسین عبدالباقی بود. بلافاصله بعد از وقوع این حادثه حمید مرانی‌پور دادستان ویژه آبادان گفت: حکم بازداشت مالک ساختمان متروپل را صادر کرده است.

اما بعد از آن صادق جعفری چگنی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خوزستان گفت: مالک و پیمانکار اصلی ساختمان که از متهمان بوده و دستور بازداشت وی نیز صادر شده بود و در جریان ریزش ساختمان در محل حضور داشت در جریان این حادثه جان خود را از دست داد.

همین جملات ضد و نقیض سبب شد بسیاری درباره زنده ماندن حسین عبدالباقی گمانه‌زنی کنند، اما جعفری چگنی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خوزستان در واکنش به شایعه زنده ماندن مالک متروپل گفت: شایعاتی که در خصوص زنده بودن مالک ساختمان مطرح است، کاملا تکذیب می‌شود زیرا هویت فرد، توسط اداره تشخیص هویت نیروی انتظامی تایید و خانواده وی جسد را شناسایی کردند.

او اظهار کرد: بلافاصله پس از وقوع حادثه، دستور بازداشت نامبرده و تعدادی از متخلفان و مسببان حادثه از سوی مرجع قضایی صادر شده بود که تعدادی از آن‌ها بازداشت شده‌اند. باتوجه به‌ کشف اسناد هویتی حسین عبدالباقی، مالک برج متروپل و یکی از متهمان اصلی پرونده در البسه‌ یکی از قربانیان حادثه که غیر قابل تشخیص بوده، دستورات مقتضی جهت تشخیص هویت متوفی از طریق واحد تشخیص هویت فراجا و پزشکی قانونی صادر شد که در نهایت هویت وی مورد تایید قرار گرفت.

همچنین رئوفیان، رئیس بانک اطلاعات هویت ژنتیک ایران درباره نحوه “شناسایی جسد حسین عبدالباقی” توضیحاتی ارائه کرد. وی گفت: با طرح برخی شایعات و ابهامات درخصوص متوفی حسین عبدالباقی که هویت وی از طریق بررسی‌های انجام شده و از جمله روش‌های بیومتریک (اثر انگشت) به انجام رسیده بود، لزوم انجام آزمایش ژنتیک مطرح و اقدامات لازم انجام شد. با بررسی پیکر و عدم مشاهده تخریب بافتی، نمونه‌گیری طبق دستورالعمل‌های موجود سازمان از بافت‌های عمقی (عضله) انجام شد و با توجه به اولویت تعیین هویت متوفی، آزمایش به صورت خارج از نوبت انجام و پروفایل ژنتیکی استحصال و فرآیند مقایسه تطبیقی با پروفایل ژنتیکی مادر و ۳ فرزند وی توسط نرم افزار اختصاصی انجام شد. براساس محاسبات آماری، احتمال صحت روابط مذکور در هر ۴ مورد، بین متوفی با مادر بیولوژیک و فرزندانش، ۹۹.۹۹۹۷ % به دست آمد؛ لذا هرگونه شبهه‌ای در مورد صحت این پاسخ و احراز هویت متوفی رد می‌شود.

در نهایت پس از ۲۲ روز پیکر حسین عبدالباقی نیمه شب در زادگاهش، روستای دهاقان، محله عطاآباد استان اصفهان به خاک سپرده شد.

مردی که ۳۰ ساعت زیر آوار بود!
یکی دیگر از حاشیه‌های فروریختن متروپل، فردی بود که گفته می‌شد بعد از سی ساعت از زیر آوار زنده بیرون آمده است. مصاحبه او به صدا و سیما به قوت این خبر اضافه کرد اما بعدتر خبرگزاری‌ها نوشتند در اظهارت بعدی مشخص می‌شود این فرد از نیروهای مردمی حاضر در محل بوده و برای کمک به داخل حفره ایجاد شده می‌رود و وقتی احساس خطر می‌کند با فریاد درخواست کمک کرده و نیروهای امدادگر نیز برحسب وظیفه وی را بیرون آورده و سپس توسط کارکنان فوریت‌های پزشکی به بیمارستان انتقال می‌دهند. این مسئله سبب شد فرد مذکور در یک مصاحبه مجدد با صدا و سیما عذرخواهی کند، اگرچه در این بین بسیاری صدا و سیما را به دلیل عجله در انتشار خبری که موثق نیست مورد انتقاد قرار دادند.

نبش قبر برادر مالک متروپل
از حواشی دیگر حادثه متروپل قتل برادر مالک ساختمان متروپل بود، احسان عباسپور، معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه آبادان یک مرداد گفت: ظهر امروز (۱ مرداد ۱۴۰۱) افراد ناشناس اقدام به تیراندازی به مجید عبدالباقی در مجتمع مسکونی وی کردند.وی به بیمارستان نفت آبادان منتقل و به علت شدت جراحت وارده تحت درمان و احیا قرار گرفته است.

بلافاصله بعد از آن رسانه‌ها نوشتند برادر عبدالباقی که توسط افراد ناشناس مورد حمله مسلحانه قرار گرفت فوت کرد. دادستان مرکز استان خوزستان تصریح کرد: دادستان شهرستان آبادان بلافاصله پس از وقوع حادثه با حضور در محل مذکور، با تشکیل پرونده قضایی در دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان آبادان، موضوع را مورد بررسی قرار داد و تحقیقات اولیه در حال انجام است. با این وجود دوم مرداد ۱۴۰۱ مأمورین پلیس آگاهی استان خـوزستان و آبادان موفق به دستگیری عاملین به قتل رساندن مجید عبدالباقی شدند.

سرهنگ حسین زلقی، فرمانده انتظامی آبادان گفت: کارآگاهان پلیس آگاهی با رصد اطلاعاتی و اقدامات خاص پلیسی پنج نفر از عاملان طراحی و تیراندازی را در کمتر از ۲۴ ساعت شناسایی و با هماهنگی مرجع قضائی در عملیات‌های منسجم و غافلگیرانه دستگیر کردند.

سردار مهدی حاجیان، سخنگوی فرماندهی کل انتظامی کشور انگیزه عاملان قتل برادر مالک ساختمان متروپل در آبادان را اختلافات شخصی اعلام کرد.

اما این تنها حاشیه فوت مجید عبدالباقی نماند، چند روز بعد(۶ مرداد ۱۴۰۱) قبر مجید عبدالباقی برادر حسین عبدالباقی مالک متروپل که در کنار برادرش در استان اصفهان به خاک سپرده شده بود، گشوده شد.

مرتضی رعیتی دادستان عمومی و انقلاب شهرستان دهاقان با اشاره به نبش قبر مجید عبدالباقی در محله عطاآباد شهر دهاقان اظهار داشت: این اقدام توسط دو نفر که اهل آبادان بوده‌اند با هدف این‌که آیا فرد مدفون مجید عبدالباقی است یا خیر، انجام شده و افراد مذکور پس از این اقدام به آبادان بازگشتند. پس از انجام نیابت قضایی، افرادی که ساکن آبادان بوده‌اند دستگیر شدند.

پروانه ساختمان برای ۶ طبقه بود نه ۱۱ طبقه
آنطورکه مشخص شد عدم رعایت استانداردها سبب ریزش متروپل شده بود، خلیلیان استاندار خوزستان در گزارشی گفت: عدم رعایت استانداردها و مشکلات فنی عامل ریزش بود؛ پروانه این ساختمان ۶ طبقه بود اما در ۱۱ طبقه ساخته شد.

همچنین کمیسیون عمران مجلس در گزارشی درباره دلایل ریزش متروپل نوشت: ز ابتدای کار در انتخاب مشاور و ناظر پروژه کوتاهی صورت گرفته چرا که فرد و شرکت مذکور صلاحیت کافی نداشته و مجوز آن نیز غیرقانونی بوده است، همچنین در حین ساخت و ساز نیز ناظران متعددی تغییر کردند و علی رغم ارائه گزارش وضعیت نامناسب ساختمان متروپل به شهرداری آبادان، این مجموعه توجهی به تخلفات نکرده است. از سوی دیگر مسئولان در رده های مختلف در انجام وظایف خود کوتاهی کردند. از نظر کمیسیون عمران مالک ساختمان تخلفات فراوانی داشته و شهرداری و سازمان نظام مهندسی نیز علی رغم مشهود بودن تخلفات در حین ساخت، کوتاهی کرده و به تخلفات توجهی نکردند.

با توجه به همه حواشی متروپل پرونده رسیدگی به این حادثه در قوه قضائیه تشکیل شد، رئیس قوه قضائیه گفت: تمام کسانی که در حادثه ریزش ساختمان متروپل آبادان مسئولیتی داشتند تحت تعقیب قرار خواهند گرفت. از این روی برای ۲۰ نفر کیفر خواست صادر شد، هشتم شهریور ۱۴۰۱ سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرد: متهم اصلی متوفی حسین عبدالباقی ۷۵ درصد مقصر بوده و دیه اولیای دم از اموال این فرد که پیشتر توقیف شده، تادیه می‌شود. ۲۱ نفر از جمله شهردار اسبق، سابق و فعلی آبادان و نماینده سازمان نظام مهندسی بر وقوع قتل شبه عمدی ۴۳ نفر اعم از ۳۶ مرد و ۷ زن بود. متعاقب این قضیه، بررسی‌ها صورت گرفت و با صدور کیفرخواست پرونده به دادگاه ارسال شد و رأی پرونده صادر شده است. به میزان تقصیر هر کدام از متهمین به پرداخت دیه کامل زن مسلمان در حق اولیای دم و پرداخت دیه کامل مرد مسلمان و دیه مصدومان این حادثه محکوم شدند.

در نهایت ۲۴ آذر ۱۴۰۱ صادق جعفری چگینی، دادستان اهواز گفت: در پرونده قضایی حادثه متروپل آبادان مجموعا هفت نوع رای برای ۲۱ نفر از محکومان صادر شد. هر کدام از محکومان به سه سال حبس تعزیری و پرداخت دیه به خانواده و ورثه جانباختگان حادثه، اقامت اجباری، انفصال از خدمات دولتی و عمومی، لغو پروانه اشتغال و منع اشتغال در حرفه مهندسی ساختمان محکوم شدند. اکنون ۱۰ نفر از محکومان دوران حبس را سپری می کنند؛ همچنین حکم بقیه محکومان صادر شده که در اسرع وقت حکم جلب آنان اجرایی خواهد شد.

سیما محبی