هورنیوز –  احداث سد چم شیر و آبگیری این سد در روزهای گذشته به کانون توجهات فعالان محیط زیست تبدیل شده است. اظهارات موافقان و مخالفان این طرح تکرار سناریویی است که از سالهای گذشته در مورد اغلب طرح هایی که یک یا چندین وجه از آن به صورت مستقیم با محیط زیست ارتباط دارد، به وقوع پیوسته است.

اما سوالات اصلی که در این باره مطرح می شود این است که چرا ارگان های دولتی قبل از مطالعه و احداث پروژه های ملی و استانی نتایج بررسی های خود را منتشر نمی کنند؟

آیا اگر واقعا این پروژه صدمات جدی را بر زیست بوم این منطقه وارد خواهد کرد، چرا دستگاه های نظارتی به ویژه مجلس و قوه قضاییه برای حل آن چاره اندیشی نمی کنند؟

روند نادرست در جریان مطالعات محیط زیستی
در این رابطه محمد درویش، تصریح کرد: یک بدعت نامناسبی وجود دارد که طی آن مقاماتی که در حین مطالعه برای اجرای یک پروژه دسترسی به گزارشات و دیتاهای آن دارند، زمانیکه فرصتی برای چاره اندیشی وجود دارد به علت هایی مبهم اطلاعات را منتشر نمی کنند و تمامی کانال های ارتباطی با افکار عمومی و کارشناسان را می بندند.

کارشناسان بازنشسته ابعاد مطالعات سد گتوند را اعلام کردند
وی با اشاره به اینکه بعد از گذشت مدتی کار به جایی می رسد که برخی از این کارشناسان برخی از این اطلاعات را به خبرنگاران و کارشناسان منتقل می کنند، افزود: حال هم اگر از فجایع حتمی آبگیری این سد مطلع شدیم این بود که برخی از کارشناسان مشاور این طرح بازنشسته شدند و تصمیم گرفتند تا برخی از این اطلاعات را در اختیار ما قرار دهند.

ایجاد بحران جدی در منابع آب رودخانه زهره تا خوزستان
فعال محیط زیست برجسته ایرانی افزود: بررسی مطالعات زمین شناسی این طرح که در سال ۹۲ منتشر شده به صراحت تاکید دارد که این سد می تواند بحران های جدی را در منابع آب رودخانه زهره تا خوزستان ایجاد کند و این گزارش کتمان پذیر نیست.

وعده اشتغالزایی به روسای دولت ها و عواقب آن
درویش با اشاره به اینکه گزارش زمین شناسی این طرح واقعا نگران کننده است عنوان کرد: تمام حرف مدافعان آبگیری این سد این است که این طرح در یک استان محروم انجام می گیرد و چندین درصد اشتغال ایجاد می کند و این مولفه ها می تواند هر دولتی را قانع کند که آبگیری این طرح یک گزارش عملکرد خوبی برای آینده است ولی از عواقب آن به دولت ها نمی گویند و مشکل همین جا شکل می گیرد.

سالانه ۵۰۰ هزار تن نمک وارد مخزن سد چم شیر شده
وی اضافه کرد: یک مطالعه ای را دکتر جلالی و همکارانش در دانشگاه تهران منتشر کرده اند که نشان می دهد سد گتوند مسبب اصلی ۸۶ درصد انحلال نمک در دو سال اول بهره برداری بوده است. در گزارش زمین شناسی سد چم شیر اشاره می شود که ۷۰ درصد مخزن سد چم شیر روی سازند گچساران است و در گزارشی هم که بعد از جدی شدن موضوع توسط دکتر بهلولی و منتظری از دانشگاه تهران منتشر شد مشخص شد که سالانه ۵۰۰ هزار تن نمک وارد مخزن این سد شده و حل می شود.

تاثیر مخرب شوری آب در پایین دست رودخانه زهر و فاجعه در شرق خوزستان
کنشگر محیط زیست بیان کرد: این حجم عظیم نمک می تواند بر روی چشمه های پایین دست تاثیرات بسیار نامطلوبی بگذارد در حالیکه هم اکنون شوری آب در پایین دست رودخانه زهره ۳۵ درصد بیشتر از شوری رودخانه است این یعنی دو برابر شورتر از آب دریا، حال اگر آب مخزن هم به این اضافه شود شوری را چند ده برابر خواهد کرد و این یعنی یک فاجعه بزرگ در شرق خوزستان.

آبگیری سد چم شیر فاجعه ای بیشت را از احداث سد گتوند
درویش با اشاره به نامه ۱۰ نفر از اساتید برجسته دانشگاه های کشور به رییس جمهور در این خصوص، گفت: آبگیری سد چم شیر می تواند فجایعی به مراتب عمیق تر و گسترده تر از احداث سد گتوند ایجاد کند و ما این مساله را یک مساله بسیار جدی می دانیم و امیدواریم که سازمان محیط زیست از اختیارات خود استفاده کند و اجازه آبگیری به این سد ندهد.

فعال محیط زیست اضافه کرد: طبق نظر کارشناسان این حوزه نمک در عمق کمتر از ۱۰۰ متر در مخزن سد وجود دارد و در صورت آبگیری حتما متاثر از سنگ نمک خواهد شد. در نمونه برداری ها در این زمینه عمق نمک بیش از ۶ متر بوده در لایه هایی که برداشته شده است و با حرفهایی که خود دولتی ها زدند کاملا متناقض است.

سد چم شیر، گتوند و مارون می تواند بحران منطقه شوند
وی گفت: برخی از کارشناسان در وزارت نیرو اظهار می کنند سدهای دیگری هم در دامنه زاگرس و گچساران ساخته شده است. اما میزان نمک در این سدها که در بالا دست قرار دارند کم است اما سد چم شیر، سد گتوند و مارون دو در منطقه فروافتادگی دزفول قرار دارند که یک منطقه کاملا شناخته شده برای زمین شناسان است و این می تواند یک بحران جدی ایجاد کند.

لزوم حذف سد گتوند بخاطر کمبود بودجه انجام نشد!
این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: این یک قصه تلخی است که در ماجرای سد گتوند هم اتفاق افتاد و از مشاور این سد خواسته بودند که آیا احداث این سد می تواند تبعات جدی بر زیست بوم منطقه داشته باشد یا خیر؟ شرکت مشاور این طرح در پاسخ گفته بود که با توجه به اینکه ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه برای این سد انجام شده و با ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر این سد ساخته خواهد شد اما در نهایت این سد با ۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان ساخته شد و کمیته علاج بخشی دانشگاه تهران در آن زمان به این مساله اشاره کرد که بهترین گزینه حذف سد است اما حذف سد در این شرایط ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار می خواهد و چون چنین اعتباری قابل اختصاص نیست تنها باید امیدوار باشیم که سیل سخت و یا خشکسالی سختی در خوزستان صورت نگیرد.

سد چم شیر را موزه و آیینه عبرت کنید ولی آبگیری نه
درویش اضافه کرد: الان برخی می گویند که چند هزار میلیارد تومان برای سد چم شیر اختصاص یافته و می خواهند با احداث این سد چند ده هزار میلیارد تومان خسارت دیگر نیز بر کشور تحمیل کنند. بله این سرمایه ملی بوده که از بین بردیم اما می تواند این سد تبدیل به یک موزه و آیینه عبرت ملی برای افرادی باشد که تفکر سازه ای دارند اما نباید اجازه دهیم که این سد آبگیری شود و امیدواریم مانند دفعه قبل و تجربه تلخ سد گتوند اجازه آبگیری به این سد ندهند.

لزوم ورود سریع و قاطع دو قوه مجریه و قضائیه
وی گفت: ماجرای میانکاله به ما نشان داد که همراهی افکار عمومی و کارشناسان می تواند پشتوانه بزرگی برای رییس سازمان محیط زیست برای اجرایی کردن اختیارات خود باشد و علی سلاجقه می تواند از این تجربه برای جلب مخالفت رییس جمهور استفاده کند.

به نظر می رسد با توجه به اینکه قوانین بالادستی تنها سازمان محیط زیست را مکلف به مطالبه در این زمینه می شناسد، مقامات سازمان محیط زیست از نهادهای نظارتی به ویژه قوه قضاییه درخواست کنند تا به نظرات کارشناسان در این زمینه توجه کنند و آبگیری این سد را حداقل به بعد از برگزاری جلسات گفتگوی بین موافقان و مخالفان موکول کنند.

رکنا