چه کسانی در آمریکا خواهان شکست مذاکرات هسته‌ای هستند؟
این خبرگزاری اشاره می‌کند که بنا بر گفته‌های یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توافق ژنو تاکنون بر پایه برنامه به اجرا درآمده؛ هرچند هنوز کارهای بسیاری باید در این زمینه انجام گیرد. با این حال، موفقیت نهایی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ به طیفی از موضوعات گوناگون بستگی دارد.
در ادامه این مطلب، «ترند» با دکتر شیرین شفیعی، مدرس دپارتمان سیاست و مطالعات بین‌المللی دانشگاه لندن به گفت‌و‌گو پرداخته و دیدگاه‌های وی را در این زمینه بیان کرده است.
به گفته شفیعی، انتظار این است که هر دو طرف بر تعهدات خود در چهارچوب توافق شده در ژنو پایبند مانده و از اقدامات یا موضع‌گیری‌هایی که به این توافق‌نامه لطمه بزند، خودداری کنند.
وی می‌افزاید: «تاکنون ایران به تعهدات خود بنا بر توافق‌نامه مقدماتی هسته‌ای پایبند مانده و این حقیقت، از سوی دولت آمریکا نیز تأیید شده است؛ افزون بر این، چین، روسیه و دولت‌های اروپایی نیز گام‌هایی برای تضمین موفقیت توافق هسته‌ای اخیر برداشته‌اند».
با این حال، شفیعی بر این باور است که عناصر مشخصی در درون حلقه‌های سیاستگذاری خارجی آمریکا، تمایل دارند توافق هسته‌ای تاریخی با ایران را به شکست بکشانند. این افراد همواره تلاش دارند بر دولت آمریکا اعمال نفوذ کرده و در روند مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+ ۵ اخلال ایجاد کنند.
وی می‌گوید: «مسأله این نیست که آیا دیدارهای ماهانه برای حفظ و پیشبرد توافق هسته‌ای سودمند خواهد بود یا خیر، بلکه این است که آیا دولت اوباما آمادگی، تمایل و مهم‌تر از همه، قدرت کافی برای خودداری از ساز‌و‌کارهای متناقض و ادبیات تقابل جویانه را در ماه‌های پیش روی دارد یا خیر».
این استاد روابط بین‌الملل از جمله ساز‌و‌کارهای تقابل‌جویانه آمریکا به مواردی همچون طرح تهدید نظامی (روی میز بودن گزینه نظامی)، طرح اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در طول مذاکرات و موارد دیگری از این دست اشاره می‌کند.
به گفته وی، رژیم اسرائیل از یک توافق هسته‌ای پایدار میان ایران و ۱+۵ به شدت ناخرسند خواهد شد. از نقطه نظر مقامات اسرائیلی، هرگونه توافق واقعی میان ایران و ۱+ ۵، تهدیدی علیه «روابط ویژه» اسرائیل با غرب به شمار می‌رود. در نتیجه، باید انتظار داشت که در صورت توافق نهایی هسته‌ای، رژیم اسرائیل مبارزه‌ای تخریبی علیه این توافق آغاز کند.
از سوی دیگر، شفیعی اشاره می‌کند که برخی کشورهای منطقه خلیج فارس نیز از طرح «هراس از ایران هسته‌ای» نفع می‌برند و از روند بهبود روابط میان ایران و غرب راضی نیستند. با این حال، آن‌ها به دلیل نگرانی از امنیت داخلی خود، نسبت به برقراری یک نظام امنیتی منطقه‌ای مستقل و به هم پیوسته نیز چندان نامتمایل نیستند.
از سوی دیگر، برخی رقبای اقتصادی ایران در دیگر مناطق نیز هستند که از روند جدید به وجود آمده در موضوع هسته‌ای ایران رضایت ندارند. با این حال، به گفته شفیعی، در بلندمدت، همه کشور‌ها از ثبات بیشتر و چشم‌انداز صلح و امنیت پایدار در منطقه خاورمیانه نفع خواهند برد؛ که عادی سازی روابط ایران با غرب، یک عنصر کلیدی در برقراری چنین صلح و ثباتی است.
به هر حال، سخنان این مدرس دانشگاه لندن، خود گواه دیگری بر این است که در ماه‌های اخیر و در نتیجه دیپلماسی معقول جمهوری اسلامی ایران، تحلیلگران بین‌المللی به طور فزاینده‌ای جایگاه و مواضع واقعی ایران در یک طرف و غرب در طرف دیگر ماجرا را تشخیص داده و به آن اشاره می‌کنند.
از سوی دیگر، همین موضوع که یک خبرگزاری منطقه‌ای همچون «ترند» که عموماً مواضع حمایت جویانه‌ای نسبت به ایران نداشته اقدام به انتشار چنین تحلیلی می‌کند، نشانگر تغییرات جدی در دیدگاه کشورهای منطقه نسبت به ایران و همراه شدن روز‌افزون با روند جدید شکل گرفته در منطقه بر اثر سیاست‌های جدید ایران است.