در لغت‌نامه دهخدا این گونه آمده که “شور” مصدر “شار” و به معنی مشورت، کنکاش و رای‌زدن است؛ همچنین شورا به معنی هیاتی است که صلاحیت شور و گرفتن تصمیم در امر یا اموری را دارا باشد.

در دین مبین اسلام هم بر مساله مشورت بسیار تاکید شده است؛ زمانی که انسان برای حل یک مشکل از عقل خود کمک می‌گیرد، ممکن است به راه‌حل‌هایی محدود دست یابد، این در حالی است که مشورت گرفتن و استفاده از عقل و خرد جمعی می‌تواند کارسازتر باشد و قطعا نتیجه‌ای که حاصل می‌شود هم مفیدتر خواهد بود.

با توجه به اهمیت موضوع مشورت در زندگی جمعی انسان و همچنین با توجه به اصل حاکمیت مردم که در اصل ۵۶ قانون اساسی مورد تاکید قرار گرفته است، شوراها از ارکان تصمیم‌گیری و اداره امور کشور معرفی شده است؛ اعضای شوراها منتخب مردم هستند و در نتیجه می‌توانند مشکلات و مسائلی را که عموم مردم یک منطقه با آن مواجه هستند، بهتر درک کرده و حل کنند؛ پیشبرد سریع برنامه‌ها و سرعت بخشیدن به جریان امور، واگذاری کار مردم به خود آنها، احترام به شخصیت مردم و استفاده از افکار آنها، آگاه‌سازی مردم از امور، کاستن فشار از دولت و بالا بردن توان آن و نظارت بر موسسات و سازمان‌های دولتی در حدود اختیارات قانونی شوراها از مهمترین اهداف تشکیل شوراها است که در اصل یکصدم قانون اساسی هم بر آنها تاکید شده است.

در قرآن کریم و در آیه ۳۸ سوره شوری آمده است: “امرهم شوری بینهم”؛ و در جایی دیگر تاکید شده که مشورت‌خواهی منش پیامبر اسلام (ص) بوده است.

در قانون جمهوری اسلامی برای نهاد شورا، به عنوان نهادی که به واگذاری امور محلی به خود مردم کمک می‌کند، جایگاهی ویژه در نظر گرفته شده و قانون‌گذار با تشکیل شورا و پیش‌بینی جایگاهی ویژه برای این نهاد در تلاش برای جلب مشارکت مردم در سرنوشت خویش بوده است؛ در سال ۷۷ اولین دوره انتخابات شوراها در کشور برگزار شد و فعالیت نخستین دوره شوراها در کشور به صورت رسمی در تاریخ ۹ اردیبهشت‌ماه سال ۷۸ آغاز شد.

انتقال تدریجی مدیریت امور و مسائل محلی و منطقه‌ای از دولت به مردم با هدف جلب مشارکت مردم در حوزه‌های اجتماعی، عمرانی، بهداشتی، آموزشی، اقتصادی، رفاهی و دیگر امور، از مهمترین اهداف طولانی‌مدت تشکیل شوراها است.

داستان شورای شهر در اهواز داستانی پر فراز و نشیب است و در سه دوره گذشته، کمک ها و تلاش ها و مشکلات و مصائب این نهاد مردمی در کنار هم بوده است. اگر از عملکرد شورای اهواز در دوره های اول و دوم به دلیل گذر زمان بگذریم، در خصوص شورای سوم باید گفت که در این دوره علی رغم همه تلاش هایی که برای شهر اهواز انجام شد، شاهد وقایع نامناسبی هم بودیم که اوج آن در انحلال این نهاد مردمی نمود کرد.

شورای اسلامی شهر اهواز در دوره سوم با ۹ عضو به نام‌های سیدحمید حسن‌زاده، رمضان منجزی، داریوش ممبینی، آرزو بابادی، قاسم حمادی، اسکندر زنگنه، غلامرضا سبزعلی، سیدمهدی آلبوشوکه و حجت‌الاسلام‌ و المسلمین سیدرضا فلاحی‌مقدم تشکیل شد؛ این شورا پس از انتخاب و استیضاح ۲ شهردار، سرانجام شهردار سوم یعنی محمدرضا شمسایی را برای مدیریت شهری اهواز انتخاب کرد، ولی پس از گذشت حدود یک سال، اعضای شورا به این نتیجه رسیدند که این شهردار هم مناسب شهر اهواز نیست و لازم است استیضاح شود.

مشکلات شورا با شهردار اهواز از زمستان سال ۸۸ اوج گرفت و برخی اعضا، ازجمله رییس شورا در جلسات علنی بارها عملکرد شهرداری و شخص شهردار را مورد انتقاد قرار دادند؛ نداشتن تعامل با شورای شهر و عملکرد نادرست شهرداری، از جمله مواردی بود که معمولا اعضای شورا به آن اشاره می‌کردند و البته تعدادی از اعضای شورا و شهروندان نیز با این نظرات مخالف بودند و اعتقاد داشتند که فعالیت‌هایی که در شهر اهواز انجام می‌شود، قابل قبول است.

اعضای شورا در بازه‌ای از زمان سوالاتی را در رسانه‌ها مطرح کردند و از شهردار خواستند به این سوالات پاسخ دهد، ولی با گذشت مدت زمانی طولانی پاسخی از سوی شهردار مطرح نشد و شمسایی اعتقاد داشت که اگر اعضای شورا سوالی دارند باید آن را به صورت مکتوب ارائه دهند و در جلسه‌ای علنی، پاسخ آنها را دریافت کنند، نه اینکه ابهامات خود را از طریق رسانه‌ها مطرح کنند؛ اعضای شورا نیز بارها اعلام کردند که سوالات، مکتوب ابلاغ شده است.

به هر صورت شهردار وقت اهواز از سوی شوراییان برکنار شد و پس از آنکه اعضای شورای سوم در خصوص شهردار بعدی اهواز به نتیجه واحدی نرسیدند و شهر اهواز برای بیش از یک سال با سرپرست اداره می شد، سرانجام رای انحلال شورای سوم اهواز صادر شد.

پس از انحلال شورای سوم، منصور کتانباف به پیشنهاد استاندار وقت خوزستان و تایید وزارت کشور شهردار اهواز شد. در دوره مدیریت کتانباف در اهواز شورایی وجود نداشت؛ در این دوره فعالیت های بسیاری در شهر اهواز انجام شد که خیلی ها اعتقاد دارند نبود شورای شهر عامل موفقیت های کتانباف بوده است و در مقابل برخی ها نیز این نظر را قبول ندارند و شورا را بازوی توانمندی برای همراهی شهردار می دانند.

همزمان با انتخابات ریاست جمهوری در سال گذشته انتخابات چهارمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز در کشور برگزار شد و ۲۱ عضو شورای چهارم اهواز مشخص شدند. شورای چهارم که نسبت به شورای سوم پرجمعیت تر بود، در همان روزهای ابتدایی آغاز به کار خود، تعویض شهردار را در دستور کار خود قرار داد و از میان گزینه هایی که مطرح می شد، سرانجام سیدخلف موسوی شهردار اهواز شد.

زیبا صالح‌پور، هدایت ممبینی، قربان‌علی سعادت‌نیا، اسکندر زنگنه، سید مهدی آلبوشوکه، جانعلی خورشیدی، کاظم سواری، حسین حیدری، احمد باورساد، حجت مظفری، آذر زمان‌پور، عاشور سواری‌پور، رامی علاسوند، علی ناصری، غلامرضا سبزعلی، ابتسام الباجی، مریم ابریشم‌کار، هوشنگ شیرمردی، جمشید سلحشور، سید محمد جواد رضوی و ناجی‌سواری اعضای شورای شهر اهواز در دوره چهارم هستند. در این دوره هم تعداد اعضای شورا افزایش یافته و هم طیف جمعیتی متنوعی از نظر قومیتی و همچنین تحصیلات و سوابق کاری بر کرسی های شورای اهواز می نشینند.

فرماندار اهواز نیز تغییر کرده و اسماعیل ارزانی در مراسم معارفه، خود را عضو بیست و دوم شورای شهر اهواز دانست و معتقد است که می توان با همدلی و هماهنگی و به دور از خشونت و “بدون شمشیر” کار را پیش برد.

در حال حاضر تعامل شوراییان با شهردار اهواز منطقی و معقول است و علی رغم انتقادهایی که گاهی به دلایلی مانند انتصاب های شهردار از سوی اعضا مطرح می شود که البته ذات کار شورایی است، به نظر می رسد که شورای چهارم می تواند در شهر اهواز موثر واقع شود؛ اگر از گذشته درس بگیریم…