هورنیوز – پنجره و فرصت زمانی بارش امسال برای کشور رو به پایان است. اگرچه این روزها در برخی از استان‌ها شاهد بارندگی هستیم اما تفاوتی در وضعیت خشکسالی کشور ایجاد نمی‌کند. شدت بارش‌ها طی سال آبی جاری به اندازه‌ای کم بود که کمبودها را جبران نمی‌کند.

سال گذشته رضا اردکانیان وزیر نیرو، تابستان سال ۱۴۰۰ را خشک‌ترین تابستان نیم‌قرن اخیر خواند. اما بعد از آن وضعیت بارش‌ها باز هم ناامیدکننده بود. در سال آبی بعدی(ابتدای مهر ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱) نیز بر شدت خشکسالی افزوده شد. تا جایی که احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی گفت: سال آبی جاری را با خشکسالی شدید به پایان می‌رسانیم. همچنین سال آبی جدید احتمالا خشکسالی باشد.

بارندگی در تمام استان‌ها کمتر از حد نرمال
وی گفت: بارندگی در تمام استان‌ها طی بهمن و اسفند ۱۴۰۰ و فروردین ۱۴۰۱ کمتر از میزان نرمال بود. البته وضعیت استان‌ها از نظر بارش با هم متفاوت است. آنطور که رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی می‌گوید در برخی از استان‌ها وضعیت بارش‌ها حدود ۵۰ درصد کمتر از حد نرمال بود.

وظیفه ادامه داد: وضعیت بارش‌ در استان‌های ایلام، کرمانشاه، خوزستان و لرستان به ترتیب ۶۱ درصد، ۵۲ درصد، ۴۵ درصد و ۴۰ درصد منفی بود. یعنی وضعیتی به مراتب نامطلوب‌تر از سایر استان‌ها.

او گفت: بارندگی در استان‌های همدان، قزوین، تهران، البرز، سمنان، خراسان شمالی و رضوی بارندگی به شدت زیر حد نرمال است.

بر اساس آنچه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی می‌گوید: برخی از استان‌ها مانند اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی و کهگیلویه‌وبویراحمد هم میزان بارش‌ها حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد کمتر از حد نرمال بارندگی داشتند.

پاییز و زمستان سال گذشته بارش‌ها در کشور کم بود. فروردین هم حدود ۲۶ درصد بارندگی‌ کاهش داشت. با این حال اردیبهشت وضعیت بارندگی بهتر شد. اما آیا بارندگی‌های اردیبهشت در بهبود وضعیت سدها و جبران کمبود بارش موثر است؟

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در این مورد ادامه داد: بارندگی‌های اردیبهشت ۱۴۰۱، در نیمه شمالی کشور بود. کمبود بارش در زمستان سال گذشته و بهار امسال به شدت بالا بود. در پاییز سال گذشته هم کمبود قابل توجهی داشتیم. بارش‌های اردیبهشت نمی‌تواند کمبودهای بارشی را جبران کند.

مخازن سدهای کشور ۵۰ درصد خالی است
امسال(سال آبی) سال دومی است که بارندگی‌ها این چنین کمتر از حد نرمال است. کمبود شدید بارندگی هم اثر خود را روی حوزه رودخانه‌ها و ذخایر سدها می‌گذارد. احد وظیفه هم می‌گوید به ویژه در حوزه رودخانه‌های جنوب غرب کشور کم‌بارشی شدیدی داریم. از جمله استان‌های ایلام، کرمانشاه،لرستان و خوزستان که سرچشمه رودهای بزرگ مثل کرخه، کارون و دز هستند. در چنین وضعیتی ظرفیت مخازن سدهای ایران چگونه است؟

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در این مورد می‌گوید: مجموع ذخایر سدهای کشور ۵۰ درصد خالی است. در برخی از استان‌ها مانند تهران اما وضعیت بسیار نامطلوب است.

او ادامه می‌دهد: مخازن سدهای استان تهران کمتر از ۳۰ درصد پر است. به عبارتی ۷۰ درصد ظرفیت سدهای تهران خالی است. خشکسالی بسیار گسترده است و تمام کشور را در برمی‌گیرد.

اما کاهش ذخایر سدها یعنی روی آوردن برخی به حفر چاه و برداشت آب از منابع زیرزمینی. در چنین حالتی هم سطح آب‌های زیرزمینی افت قابل توجهی پیدا می‌کند. افت سطح آب زیرزمینی هم یعنی افزایش خطر فرونشست زمین.

این در حالی است که فرونشست زمین نیز در ایران بحرانی است. کارشناسان هم تاکنون بارها در این مورد هشدار داده‌اند و به مدیریت منابع آب و جلوگیری از برداشت‌های اضافه از منابع آبی زیرزمینی توصیه کرده‌اند.

احد وظیفه در پاسخ به یاینکه آیا امسال با کاهش آب شرب مواجه هستیم؟ می‌گوید: وزارت نیرو باید اعلام کند که وضعیت آب شرب چگونه است. ما اطلاع نداریم. اما ذخایر سدها نشان می‌دهد وضعیت خوب نیست. حتما باید تمهیداتی برای مصرف بهینه آب اندیشه شود.

پیش‌بینی خشکسالی برای سال آبی جدید
پنجره و فرصت زمانی بارش امسال برای کشور در حال اتمام است. در تابستان هم معمولا به ندرت در کشور بارندگی داریم. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی می‌گوید: «در تابستان اگر بارندگی هم داشته باشیم از مرداد ماه به بعد محدود به سواحل شمالی کشور است. تقریبا از اواخر تیرماه بارندگی‌هایی نیز در جنوب سیستان‌وبلوچستان، شرق هرمزگان و جنوب شرق کرمان داریم که اغلب به صورت رگبار و رعد و برق پراکنده است. بنابراین با احتمال قریب به یقین سال آبی جاری را با خشکسالی شدید به پایان می‌رسانیم.

وی گفت: باتوجه به اینکه در فاز لالینا هستیم، به احتمال زیاد در سال آبی بعدی که از مهرماه شروع می‌شود، بارندگی دیرتر شروع می‌شود. همچنین بارندگی نسبت به حد نرمال ضعیف‌تر است. بنابراین خشکسالی شدت بیشتری می‌گیرد.

لانینا: لانینو» وضعیتی است که در قسمت مرکزی و شرقی اقیانوس آرام رخ می‌دهد. موجب سردتر شدن آب از حالت طبیعی خود می‌شود. سرد شدن آب بیش از حد طبیعی آب سبب سرد شدن بیشتر آب در خشکی و کاهش بارندگی می‌شود.