هورنیوز – ورود زباله و پساب‌ها به رودخانه کارون موضوعی مهم؛ که سال‌های سال فریاد و فغان خوزستانی‌ها و دوستداران محیط زیست را در آورده است.

از کارون، طولانی‌ترین و بزرگترین رودخانه ایران حالا تقریبا هیچ نمانده و به گفته کارشناسان و مردم، سیاست‌های نادرست مدیریت آب و در همین حال کاهلی مدیران استانی، در آتش این مسئله دمیده و باعث شده جان کارون به ورودی‌های فاضلاب وابسته شود.

رخدادی ناشایست برای کارونی که لقب بزرگترین رودخانه کشور را حالا با دشواری یدک می‌کشد و رود پیچ‌های جلگه خوزستان را با آن همه خم و تاب به سختی پشت سر گذرانده تا به خلیج فارس حیات بخشد. جدالی نابرابر میان آب و خاک که یکی تشنه است به دیگری، اما رود به وضعیتی دچار شده که ممکن است برای گیاهان و جانداران خطر داشته باشد.

محمدجواد اشرفی مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در تازه‌ترین اظهار نظر خود در خصوص وضعیت کارون در میانه‌های فروردین ماه گفته بود که روزانه ۲۰۰ هزار مترمکعب پساب‌های شهری، صنعتی و بیمارستانی وارد این رودخانه می‌شوند که موجی از نگرانی‌ها را برای دوستداران رودخانه کارون و زیستگاه‌های خوزستان به وجود آورده است.

مردم کم کم گمان می‌کنند آبشار فاضلاب راه انداخته ایم

ورود فاضلاب به رودخانه کارون موضوع جدیدی نیست و طی سال‌های گذشته به محل کشمکش میان حامیان محیط زیست و مسئولان استانی و کشوری تبدیل شده است، تا جایی که در اوایل مهر ماه سال ۱۳۹۷، مدیر کل مدیریت بحران خوزستان اظهار کرد: پذیرفته ایم که در مقطعی فاضلاب به رودخانه ورود کند، اما نباید علنی باشد، زیرا مردم کم کم گمان می‌کنند آبشار فاضلاب راه اندازی کرده ایم و با آن عکس می‌گیرند!

شبنم قنواتی زاده، فعال محیط زیست و مدیرعامل انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص آخرین اقدامات خود در زمینه رودخانه کارون گفت: هفته پیش با مراجعه به اداره کل محیط زیست و دیدار با معاون این اداره و رئیس اداره محیط زیست اهواز، خواستار دریافت اطلاعاتی در خصوص میزان ورودی‌های پساب و خطر آن‌ها برای طبیعت شدیم، اما پس از آن ما را به فردی ارجاع دادند که «هیچ» داده‌ای در اختیار مان نگذاشت.

فاضلاب از ۲۴ نقطه وارد کارون می‌شود

او با بیان اینکه بر اساس اطلاعات انجمن دیده بان جلگه سبز خوزستان ۲۴ ورودی پساب در مقطع اهواز وجود دارد، افزود: این پساب‌ها که بیمارستانی هم هستند، طبق گفته‌های محیط زیست خوزستان «با تصفیه اولیه وارد کارون می‌شوند»، که البته گاهی دستگاه‌ها دچار مشکل می‌شوند و پساب‌های بیمارستانی به صورت خام وارد رودخانه شده که تاثیرات خطرناکی برای طبیعت دارد.

قنواتی در ادامه اظهار داشت: همچنین پساب‌های بیمارستانی به صورت مجزا و با مجرای جداگانه به کارون وارد نمی‌شود، بلکه ابتدا با فاضلاب شهری مخلوط شده، سپس به رودخانه ورود می‌کند.

وضعیت پساب‌های صنعتی ورودی به کارون

این فعال محیط زیست همچنین با استناد به صحبت‌های یکی از مسئولین اداره کل محیط زیست خوزستان بیان کرد: در بخش صنعت مشکل خاصی برای ورود پساب‌ها وجود ندارد و مواد زیان رسان صنعتی طی فرآیندی تصفیه می‌شوند، در حالی که این مسئله یک ایده آل است و حتی کشور‌های پیشرفته نیز چنین ادعایی ندارند.

صغری رستمی رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفتگو با خبرنگار ما با تاکید بر اینکه «ما خودمان را با کشور‌های پیشرفته مقایسه نمی‌کنیم»، گفت: این یک قیاس ناعادلانه است و ما با توجه به بضاعت و امکانات کشورمان خود را قضاوت می‌کنیم؛ در صورتی که همه چیز مانند کشور‌های پیشرفته باشد این مسئله را هم می‌توان مقایسه کرد.

صنعت اقدامات خوبی در زمینه تصفیه پساب‌ها انجام داده

او افزود: در مقایسه با بخش‌های دیگر، صنعت اقدامات خوبی در زمینه تصفیه پساب‌های خود انجام داده و طی سال‌های اخیر همه واحد‌های صنعتی که مجوز فعالیت کسب کرده اند، همگی تصفیه خانه‌های صنعتی را همراه با دیگر بخش‌های صناعت و علی رغم وجود مشکلات متعدد و کمبود منابع مالی، با توجه به فشار اقتصادی و تحریم ها، به پیش برده اند و هیچ صنعت جدیدی نداریم که بخش تصفیه خانه فاضلاب آن راه اندازی نشده باشد.

رستمی با ذکر اینکه همچنان نیز مشکلاتی در این زمینه وجود دارد، اظهار کرد: برخی از صنایع به شدت دچار فرسودگی و ضرر و زیان هستند که تاکنون نتوانستند کار اساسی روی تصفیه خانه‌ها انجام دهند و دلیل آن هم مواجه این واحد‌ها با مشکلات فنی و اعتباری است که تعداد آن‌ها بین ۵ تا ۱۰ واحد است. اگرچه همین صنایع نیز اقداماتی هر چند اندک برای تصفیه پساب‌ها انجام داده اند.

«تصفیه خانه‌های فاضلاب بیمارستانی مرتبا پایش می‌شوند»

این مقام مسئول با اشاره به اینکه بیمارستان‌ها نیز کار‌های خوبی در زمینه تصفیه پساب‌های خود اجرا کرده اند، بیان داشت: همه بیمارستان‌های اهواز مجهز به تصفیه خانه فاضلاب هستند که عملکرد آن‌ها مرتبا ارزیابی می‌شود، ضمن آنکه برخی از آن‌ها ورودی مستقیم دارند و بعضی دیگر نیز به فاضلاب شهری منتقل می‌شوند.

وجود فلزات سنگین بالاتر از حد مجاز در کارون

وجود فلزات سنگین در آب برای طبیعت و به خصوص حیوانات و انسان‌ها به شدت زیان آور و خطرناک است که رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان با بیان اینکه در برخی باز‌ها از رودخانه کارون، چنین فلزاتی وجود دارد، اظهار داشت: در برخی نواحی رودخانه که در نزدیکی واحد‌های صنعتی قرار دارد، آثاری از فلزات سنگین دیده شده که بالاتر از استاندارد‌های تعریف شده است، اگر چه هیچ کدام در محدوده اهواز نیستند.

بر اساس گفته‌های صغری رستمی اقدامات خوبی در زمینه تصفیه پساب‌ها از سوی بیمارستان‌ها و صنایع انجام شده و حالا معضل اصلی در این خصوص مربوط به فاضلاب شهری است.

مسدود شدن ورودی‌های فاضلاب به کارون طی ۳ سال آینده

احمد باقری، قائم مقام مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اهواز در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص اقدامات این شرکت در زمینه مسدود شدن ورودی‌های فاضلاب گفت: طرحی با همکاری قرارگاه خاتم الانبیاء در حال اجرا است که طی ۳ سال آینده و به تدریج همه ۲۴ نقطه ورودی‌های فاضلاب در شهر اهواز به رودخانه کارون مسدود می‌شود که با توجه به بالا بودن حجم کار تا اواخر خرداد در برخی مناطق به پایان می‌رسد.

او افزود: برخی انتقاد دارند که چرا طرح‌ها در استان‌های دیگر به سرعت انجام شده در حالی که شرایط اهواز و جنبه‌های زمین شناختی آن به شهر‌های دیگر متفاوت است و ما هم اکنون در عمق ۱۲ متری مشغول لوله گذاری هستیم.

تضمین می‌دهیم آب شرب مردم از کارون نیست

باقری بیان داشت: ما تضمین می‌کنیم که آب شرب مردم از رودخانه کارون تامین نمی‌شود مگر در شرایطی که کمبود آب وجود داشته باشد اگرچه در رسانه‌ها گفته می‌شود که ۸۰ درصد از طرح‌های غدیر و حیات و ۲۰ درصد از کارون تامین می‌شود که درصد پایین و ناچیزی است.

باقری با بیان اینکه رودخانه کارون، اهواز را به ۲ بخش شرق و غرب تقسیم کرده است، اظهار کرد: ۲ تصفیه خانه در هر ۲ بخش کلانشهر وجود دارد و نقطه‌های ورودی به فاضلاب شامل؛ ۱۴ نقطه از سمت شرق و ۱۰ نقطه از سمت غرب است.

لزوم توسعه تصفیه خانه و تسریع طرح‌های در دست اجرا

توسعه تصفیه خانه‌ها در ۲ بخش صنعت و بیمارستان نقش بسزایی در کاهش پساب‌های خطرناک به کارون دارد، اگرچه بخش عمده و اصلی آن مربوط به فاضلاب شهری است که امید است با سرعت بخشیدن به روند طرح‌های در دست اجرا زمینه برای به صفر رساندن فاضلاب‌های ورودی به اهواز و کارونی پاک و زدوده شده از ناپاکی فراهم شود.

محقق:ساسان ناصری زاده