هورنیوز – امروزه بیماری های قلبی و عروقی از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان است، موضوع روز جهانی بدون دخانیات سال ۲۰۱۸ با عنوان دخانیات و بیماری قلبی با شعار” TOBACCO BREAKS HEARTS” از سوی سازمان جهانی بهداشت انتخاب شده است.

مسال شعار ملی هفته بدون دخانیات ” قلیان، سمی برای سلامت خانواده” در نظر گرفته شده است، در این خصوص با معاون بهداشت دانشگاه و رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان گفتگویی داشتیم.

شکرالله سلمان زاده، معاون بهداشت دانشگاه و رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: رشد سرعت ابتلا به سرطان در کشور به شکل قابل توجهی افزایش یافته است و کشور ما بالاترین روند رشد ابتلا به سرطان را در دنیا داراست. ۳۰ تا ۳۵ درصد علت سرطان ها به عوامل خطری باز می گردد که علت اصلی آن دخانیات است.

وی افزود: مصرف سالانه مواد دخانی در کشور هزینه ای بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان بابت مصرف و با سهمی حدود ۵۰ تا ۵۵ هزار مرگ منتسب در سال هزینه ای تا ۳۰ هزار میلیارد تومان به بخش سلامت کشور تحمیل می کند.

سلمان زاده ادامه داد: باوجود این که ایران یکی از ۲۰ کشور برتر جهان در انجام مداخلات پیشگیرانه کنترل عوامل خطر بیمارهای غیر واگیر از جمله مصرف دخانیات، توسط سازمان بهداشت جهانی انتخاب شده است اما هنوز در کنترل ابتدای راه هستیم.

معاون بهداشت دانشگاه و رئیس مرکز بهداشت استان عنوان کرد: هرچند مبارزه با دخانیات به یک خواست جهانی بدل گشته است و حتی قانون کنترل مبارزه ملی با دخانیات در کشور تصویب و ابلاغ شده است ،اما متأسفانه گام های عملی در این راستا برداشته نشده است.

وی ادامه داد: عرضه و فروش قلیان توسط دستفروشان دوره گرد مواد دخانی یا بوسیله متصدیان کیوسک های موجود در سطح پارک ها علاوه بر ایجاد عواقب بهداشتی سبب ایجاد ناامنی و بهم خوردن آسایش خانواده ها و مهم تر از آن به خطر انداختن سلامتی مردم بویژه قشر جوان شده است.

سن مصرف دخانیات ۱۳ تا ۱۵ سال

 شکرالله سلمان زاده گفت: مصرف دخانیات امروزه  در بین نوجوانان و جوانان رواج پیدا کرده است بطوری که سن مصرف دخانیات در دانش آموزان به ۱۳ سال رسیده است و آمارها نشان می دهد که ۳۰ الی ۳۵ درصد دختران دبیرستانی و دانشجویان نیز تجربه مصرف قلیان دارند که این آمار در پسرها به ۵۵ درصد می رسد.

وی افزود: آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت گویای آن است که در حال حاضر ۱۵ درصد جوانان بین ۱۳ تا ۱۵ سال در کشور مصرف کننده قلیان هستند و سالانه حدود ۳۵ هزار تن تنباکو در کشور دود می شود. شیوع مصرف قلیان در بین ۳۷ درصد نوجوانان و جوانان در کشور خطری جدی برای سلامت این نسل است.

بیماری ها و عواقب ناشی از استعمال دخانیات

سلمان زاده در خصوص بیماری هایی که در پی استعمال دخانیات فرد را درگیر می کند بیان کرد: استعمال دخانیات عواقب زیادی بر سیستم قلب و عروق، سیستم عصبی مرکزی، دستگاه تنفسی، پوست و مو ، دهان و دندان، و بخصوص سلامتی بانوان دارد.

معاون بهداشت دانشگاه و رئیس مرکز بهداشت استان ادامه داد: باید به این نکته توجه کرد که هرچند مصرف سیگار ساده تر و شیوع آن بیش تر از قلیان است، اما میزان منو اکسیدکربن وارد شده به بدن انسان در اثر مصرف قلیان ۶ برابر بیشتر از سیگار و میزان عامل سرطانی قلیان ۴۶ برابر بیشتر از سیگار است.

فعالیت های بهداشتی صورت گرفته در خصوص کاهش مصرف دخانیات در استان خوزستان

شکرالله سلمان زاده بیان داشت: با توجه به شعار امسال برخی از فعالیت ها و اقدامات مجموعه بهداشت در راستای کنترل و کاهش دخانیات شامل موارد زیر است:

-نظارت بر اجرای مفاد قانون جامع کنترل و مبارزه ملی دخانیات در مراکز مجاز عرضه و فروش مواد دخانی

-تشدید نظارت بر قهوه خانه ها جهت جلوگیری از عرضه قلیان

-نظارت بر قفسه های فروش مواد دخانی در مراکز تهیه و توزیع مواد غذائی به منظور منع تبلیغ کالاهای دخانی و جمع آوری استندهای تبلیغاتی توسط کارشناسان بازرس بهداشت محیط

-نظارت بر استفاده نکردن دخانیات در اماکن عمومی و اماکن مسقف

-تأمین اقلام داروئی کلنیک های ترک دخانیات

-پیگیری نصب تابلوهای هشدار دهنده در بیلبورد های شهرداری

-ارائه آموزش های مردمی از طریق رسانه های ملی

-اجرای برنامه های آموزشی پیشگیری از مصرف و عوارض دخانیات توسط روان شناسان شاغل در سطح مراکز خدمات جامع سلامت

-غربالگری فعال از مراجعین به مراکز خدمات جامع سلامت در جهت شناسایی افراد مصرف کننده دخانیات

-اطلاع رسانی و افزایش آگاهی مردم درخصوص عوارض مصرف دخانیات از طریق مراکز سلامت شهرستان ها

جنبه روانشناسی استعمال دخانیات در بین افراد جامعه

اعتیاد از جمله مشکلات و مسائل حائز اهمیت جامعه است، که قطعا از یک بعد نمی توان آن را بررسی کرد و عوامل مختلفی در اعتیاد فرد دخیل می باشند، به همین منظور استعمال دخانیات را از جنبه روانی نیز مورد بررسی قرار دادیم.

عارفه فقیهی، کارشناس روانشناسی، علل گرایش به اعتیاد را در ۳ حوزه فردی، اجتماعی و خانوادگی عنوان کرد و گفت: می توان از مهم ترین علل گرایش فرد به اعتیاد را مشکلات روانی، کنجکاوی، ضعف اراده، فرار از زندگی تکراری، انگیزه های درمانی و شخصیت نابهنجار فرد دانست.

وی افزود: همچنین در قسمت علل خانوادگی می توان به کمبود محبت در خانواده، تبعیض بین فرزندان، آزادی بی حد، محدود کردن بی حد فرزندان، رفاه بی حد اقتصادی در خانواده، فقر و نابسامانی های خانواده اشاره کرد.

فقیهی ادامه داد: از علل اجتماعی گرایش به اعتیاد را نیز می توان در دسترس بودن مواد مخدّر، بیکاری، نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، محیط جغرافیایی و محل زندگی نامناسب، ضعف قوانین و ضعف اجرای آن، دوست ناباب و ضعف دینداری در جامعه عنوان کرد.

اعتیاد، قاتل عزت نفس و اعتماد به نفس

وی عنوان کرد: از بین عوامل ذکر شده می توان مشکلات و عدم برقرار کردن ارتباط صحیح و درست و قدرت هضم مشکلات دانست، این افراد معمولا در مقابل بروز مشکلات به جای حل کردن مشکل، به اعتیاد رو می آورند.

فقیهی بیان داشت: معمولا افراد معتاد عزت نفس یا اعتماد به نفس کمی دارند و زمانی که به اعتیاد رو می آوردند به این نتیجه می رسند که اشتباه کرده و راه انتخابی شان برای مقابله با مشکلات، قطعا اعتیاد نبوده است.

فقیهی اذعان داشت: برای اینکه افراد به سمت اعتیاد نروند باید در زمان مواجه با مشکلات به دنبال راه های بهتری از جمله ورزش مداوم، شناسایی استعدادهای شخصی، مطالعه، تماشای طلوع صبح، و سوق دادن خود به سمت خوبی ها و استفاده از مشورت و راهنمایی افراد دانا باشند.

کارشناس روانشناسی اظهار داشت: فرد معتاد وقتی به این باور رسیده که راه اشتباهی برای مواجه با مشکلات خود انتخاب کرده و تصمیم به ترک اعتیاد می کند، علاوه بر گذراندن دوران فیزیکی نیاز به برگزاری جلسات روانشناسی برای بهبود و جبران کمبودها در وجودش نیاز دارد.

وی در خصوص تاثیر کمپ های NA در کمک به ترک اعتیاد بیان کرد: در کمپ های NA گام به گام با بیمار همراه می شوند و امید از دست رفته آن ها را تقویت می کنند و با پرسش و پاسخ ها به حرف آن ها گوش می دهند و فرد موردنظر را کمک کرده تا به جایگاهی که شایسته است برسانند.

فقیهی گفت: همچنین با صحبت کردن سعی در تقویت بعد خداشناسی فرد می کنند و حتی افراد را تا مدت ها بعد از ترک اعتیاد همراهی می کنند و پل ارتباطی بین کمپ و بیمار برقرار می ماند.

کاهش سن مصرف کنندگان دخانیات و باب شدن استعمال آن در سفرها و سرگرمی ها سبب شده تا مصرف دخانیات بدون توجه به خطرات و عواقبش روند رو به رشدی داشته باشد. از این رو امر خطیر و تهدید کننده سلامت جامعه همت مسئولان در آموزش همگانی و برخورد قاطع با توزیع کنندگان مواد دخانی را می طلبد.

باشگاه خبرنگاران جوان